Aantal verkeersongevallen met drugs neemt elk jaar toe: "Wat we detecteren is maar het topje van de ijsberg"

De laatste jaren worden er door een nieuw soort speekseltest veel meer druggebruikers achter het stuur opgepakt. "Op een termijn van 10 jaar tijd, worden er veel meer mensen betrapt op drugs achter het stuur", vertelt Stef Willems. "Dat is omdat we nu overgeschakeld zijn naar speekselanalyses." 

"Vroeger moest een agent eerst speeksel afnemen en dan een dokter vorderen voor een bloedtest. Nu is men overgegaan naar een tweede speekseltest, waardoor agenten veel meer controles kunnen uitvoeren."

Er worden meer tests gedaan, maar er zijn ook meer mensen die onder drugs achter het stuur kruipen. "De drugs die we detecteren zijn vaak maar het topje van de ijsberg, want niet alle drugs kunnen gedetecteerd worden." Lachgas, een drug die steeds meer aan populariteit wint, kan bijvoorbeeld niet met zo'n speekseltest gedetecteerd worden.

"In 2012 waren er ongeveer 2.500 bestuurders die positief hebben getest op drugs, maar in de eerste 6 maanden van dit jaar waren het er al bijna 7.500." Dat wil zeggen dat er nu 10 keer meer positieve drugstesten zijn dan in 2012. "In de komende jaren zal de pakkans alleen maar toenemen, omdat de politie met die speekselanalyses kunnen werken."

"De meest voorkomende drug achter het stuur is cannabis", zegt Willems. "Er is een gedoogbeleid in de maatschappij. Je kan op straat een joint roken." Dit zou ervoor zorgen dat mensen niet de link maken dat dat gevaarlijk is en gevolgen heeft op je rijgedrag. "Maar cannabis blijft langer in je bloed dan sommige bestuurders vermoeden. Het kan zijn dat je een joint rookt en dat je 18 uur later positief test op een controle."

"Normaal gezien blijft cannabis zeker 24 uur in je bloed, maar heel wat mensen die gepakt zijn op cannabis zijn dagelijkse gebruikers." Die mensen merken de impact misschien niet op hun rijgedrag, maar dat is maar schijn. "Ze kunnen veel minder goed anticiperen op wat er gebeurt, hun reactievermogen wordt veel trager."

Verschillende drugs hebben een verschillende werking. Zo krijgen mensen die cocaïne gebruiken daardoor meer zelfvertrouwen krijgen en dat heeft ook een invloed op hun rijgedrag. "Die mensen gaan veel meer risico's nemen en sneller rijden", stelt Stef Willems vast.

Het aantal verkeersongevallen dat gepaard gaat met druggebruik stijgt elk jaar. In 2020 werd na 913 van het totale aantal verkeersongevallen druggebruik vastgesteld. In de eerste zes maanden van 2021 was dat aantal al 547. Als die trend zich voortzet, gaan we dit jaar over de 1.000 druggerelateerde verkeersongevallen.

Stef Willems merkt op dat deze vastgestelde aantallen maar het topje van de ijsberg zijn, omdat er niet systematisch gecontroleerd wordt op drugs bij een verkeersongeval, in tegenstelling tot die grote, legale drug: alcohol.

"Bij alcohol is de richtlijn: botsen is blazen. Bij drugs werkt de politie daar naartoe. Heel vaak wordt er nog eerst een checklist gebruikt." Daarbij wordt gekeken of iemand fysiek kenmerken vertoont van druggebruik.