Hoe Europees Commissievoorzitter Von der Leyen door uitspraken over vaccinatie wordt meegezogen in Neurenbergcomplot
Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen is in het vizier gekomen van tal van online complotdenkers na uitspraken over verplichte vaccinatie. Al snel werd foutief gesteld dat ze ook de Neurenbergcode, die een verbod op onvrijwillige medische proefprojecten voorstaat, hoopt af te schaffen. De Duitse stad Neurenberg is trouwens populair bij complotdenkers. Zij hopen op een heruitgave van het nazitribunaal na WO II in de stad, maar met dan wereldleiders en coronawetenschappers op het strafbankje. Al lijkt de kans daarop onbestaande.
Een Franstalige journaliste die haar begin december vroeg wat haar persoonlijk standpunt rond verplichte vaccinatie is. Meer was niet nodig om Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen tot het voorwerp van een nieuw complot te bombarderen. De Duitse politica legt voor het oog van de camera's rustig uit dat vaccinatieverplichting een verantwoordelijkheid voor de afzonderlijke lidstaten is, maar dat met een Europese bevolking waarvan een derde (ongeveer 150 miljoen mensen, red) nog niet geprikt is, de mogelijkheid tot debat wel moet bestaan. "Ik had nooit gedacht dat er een dag ging komen waarop we zo'n virus zagen", duidt von der Leyen in het fragment haar denkpiste.
Ze benadrukt dat het om een persoonlijk standpunt en een suggestie gaat, maar het kwaad is dan al geschied. Op verschillende sociale media doen berichten de ronde dat von der Leyen zou gezegd hebben de Code van Neurenberg te willen begraven. Onder meer de vermaarde Canadese psycholoog Jordan Peterson gooide al olie op het vuur.
Dat Neurenberg genoemd wordt, en niet bijvoorbeeld de recentere verklaring van Helsinki (1964) of de VN-verklaring voor Bio-ethiek en Mensenrechten (2005), is geen toeval. De Code van Neurenberg ligt historisch namelijk erg gevoelig. Nadat nazi-Duitsland in 1945 verslagen werd, kwamen verschillende kopstukken voor een internationaal tribunaal in de Beierse stad Neurenberg. Het eerste jaar ging het vooral om militaire en politieke beschuldigden.
Nadien was er ook nog een procesreeks tegen verschillende onderzoekers en kampartsen die medische experimenten hadden uitgevoerd op gevangenen, gehandicapten en politiek ongewenste groepen. In de nasleep daarvan werd in 1947 de Code van Neurenberg opgesteld, een reeks ethische principes voor het uitvoeren van medische testen. Zowat de belangrijkste richtlijn was dat experimenten voortaan met instemming moesten gebeuren.
"Moreel grotesk"
Het is net het vermeende gebrek aan die toestemming dat critici in het huidige debat aandragen om te stellen dat de Code van Neurenberg op de schop is gegaan. Volgens hen kadert de huidige vaccinatiestrategie en een mogelijke verplichting in een groter experiment. Alleen hebben verschillende medische en ethische experten die stelling al afgedaan als onzin.
Allereerst gaat het helemaal niet om een experiment. Elk vaccin dat momenteel op de markt is, is reeds door drie strenge testfases* gegaan. Testpersonen waren bovendien vrijwilligers. Een vaccin in ontwikkeling zal nooit worden toegediend aan iemand die daar niet zijn of haar toestemming voor geeft, laat staan daar niet van op de hoogte is. Bovendien worden eventuele bijwerkingen tijdens een vierde fase continu gemonitord.
Dokter Julian Sheather, speciaal ethisch adviseur voor de British Medical Association, verklaarde bij onze Britse collega's van Full Fact al dat elke vergelijking met de misselijkmakende experimenten van de nazi's 'moreel grotesk' is. Juristen voegen daar aan toe dat de Code van Neurenberg niet juridisch bindend is en het dus niet om een wet, maar een richtlijn gaat.
Bourlagate
Bovendien heeft von der Leyen het nooit over de Code van Neurenberg gehad. Op geen enkel moment in haar antwoord refereerde ze aan de historische overeenkomst. Waar of bij wie de beschuldiging ontstond, is niet helemaal duidelijk. Mogelijk hangt het samen met een foto van von der Leyen en Pfizertopman Albert Bourla. Uit het beeld, dat een innige von der Leyen en Bourla tijdens de uitreiking van de Distinguished Leadership Awards (november dit jaar, red.) toont, zou moeten blijken dat de Commisievoorzitter onder één hoedje met de farmaindustrie speelt.
Eenzelfde kritiek klonk ook al toen von der Leyens echtgenoot Heiko von der Leyen vorig jaar medisch directeur werd van Orgenesis, een Amerikaans biotechbedrijf dat zich bezig houdt met cel- en gentherapie. Al in mei 2020 richtte het bedrijf een platform op voor de ontwikkeling van SARS-Cov-2-vaccins.
De Europese instellingen blijven in elk geval niet blind of doof voor de kritieken. Europees ombudsvrouw Emily O'Reilly vroeg in september meer duidelijkheid over sms-verkeer tussen von der Leyen en Bourla nadat The New York Times in april al berichtte over hoe informele telefoontjes en berichten tot een grote vaccindeal met Pfizer hadden geleid. Het kabinet van de Commissievoorzitter liet tot ongenoegen van O'Reilly weten dat het zulke berichten doorgaans niet bijhoudt. Von der Leyen zat in 2019, toen nog als Duits minister van Defensie, in soortgelijke papieren toen de data op een gsm, die als sleutelbewijs in een onderzoek naar malafide overheidscontracten diende, werden gewist.
Nieuw Neurenberg
Voor complotdenkers brengt het allemaal geen zoden aan de dijk. Zij willen een 'wereldwijde coronasamenzwering' voor een internationaal gerechtshof berecht zien worden. Voor de ontmanteling van de 'grootste misdaad aller tijden' richten ze hun hoop op de Duitse advocaat Reiner Fuellmich. Die wil met een gigantische groepsvordering de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), het World Economic Forum (WEF) en andere 'medeplichtigen' voor Neurenberg 2.0 brengen.
Opnieuw een verwijzing naar het historisch tribunaal en de nazi's dus. Net zoals Göring en co. in Neurenberg hun straf niet ontliepen, hopen zij in een nieuwe rechtszaak de grote coronasamenzweerders te laten boeten. Daar hangt bovendien, al dan niet bedoeld, een donker randje aan. Heel wat nazikopstukken werden in Neurenberg ter dood veroordeeld. Hermann Göring pleegde net voor zijn executie zelfmoord, andere misdadigers zoals buitenlandminister Joachim Von Ribbentrop en veldmaarschalk Wilhelm Keitel werden opgehangen.
Of Fuellmich het ook zo duister ziet, maakte hij nog niet openbaar. Wat wel zeker is, is dat hij gelooft dat Covid-19 niet erger is dan de seizoensgriep, PCR-testen het virus niet kunnen opsporen en SARS-CoV-2 nog niet eens in een labo geïsoleerd is. Al die beweringen werden inmiddels weerlegd door wetenschappers.
Hij zat met zijn bevindingen al een paar keer voor de camera van het Nederlandse Viruswaanzin van Willem Engel. Eerder werkte de Duitser ook al samen met de Amerikaanse anti-vaccinatieactivist en collega-advocaat Robert Kennedy Jr., zoon van de in 1968 vermoorde presidentskandidaat Bobby Kennedy.
Zelfs als Neurenberg 2.0 afloopt op een sisser, een kans die niet gering is, blijft Fuellmich niet berooid achter. Wie wil intekenen op zijn groepsvordering moet inclusief btw al snel 928 euro ophoesten. De Duitse satiricus Jan Böhmermann benoemde de advocaat alvast tot 'corona-ondernemer van het jaar'.
* rechtzetting: in een eerdere versie van dit stuk stond foutief dat de meeste vaccins reeds vier testfases doorlopen hebben. Dat moet drie zijn. De vierde fase is een monitoringsfase die momenteel loopt.