Plannen in de maak om boosterprik te versnellen, maar er zijn nog enkele mogelijke struikelblokken

"Het gaat verschrikkelijk snel." De omikronvariant is nog maar pas in het land en maakt intussen al 3 procent uit van de besmettingen, 10 keer meer dan 10 dagen geleden. Als dat zo doorgaat zitten we tegen het einde van het jaar aan 50 procent en heeft omikron de deltavariant in januari (ongeveer) verdrongen. 

"Dit is nog steviger, nog sneller, nog steiler dan de andere curves", klinkt het bij viroloog Marc Van Ranst. "Zuid-Afrika, Groot-Brittannië en Denemarken zitten wat voor op ons, maar wij zullen volgen." Hij wil alle twijfel wegnemen: "We moeten ons geen enkele illusie maken dat we zullen ontsnappen". 

Wacht even: wat moeten we daar nu van denken? Werd er niet gezegd dat de omikronvariant wel besmettelijker, maar minder ziekmakend is? En is dat dan geen goed nieuws? Eigenlijk is daar nog niet zo heel veel over geweten. Bovendien, zo zegt Van Ranst, "moet je die minder ziekmakend dan wel vermenigvuldigen met veel meer besmettingen".

En daar is dan de boosterprik. Vaccins worden nog altijd aanzien als de beste verdediging tegen het virus, en dus kijkt men logischerwijs naar de derde prik. 

Om de omikronvariant voor te zijn, wil Vlaanderen de boostercampagne ook versnellen en zoveel mogelijk mensen tegen eind januari al voor een derde keer geprikt hebben - een pak sneller dan de oorspronkelijke datum van eind maart. 

Dat is natuurlijk gemakkelijk gezegd, is dat ook haalbaar? We zoomen in op enkele mogelijke struikelblokken.

Eerst en vooral: we hebben een advies van de Hoge Gezondheidsraad nodig over de termijn tussen het laatste vaccin en de boosterprik. Het zit namelijk zo: er was een termijn vastgelegd wanneer iedereen zijn boosterprik mocht krijgen: 2 maanden voor wie Johnson & Johnson kreegt, 4 maanden voor wie AstraZeneca kreeg, en 6 maanden voor wie Pfizer of Moderna kreeg. 

Als we die termijn van 6 maanden aanhouden, komen er momenteel nog niet zo heel veel extra mensen in aanmerking voor die boosterprik, simpelweg omdat er nog niet genoeg tijd verstreken is sinds hun laatste vaccinatie. 

Maar, zo heeft het Europees Geneesmiddelenagentschap gezegd: een boosterprik kan eigenlijk al vanaf drie maanden na de laatste prik. Dat zou betekenen dat de campagne fors versneld kan worden. Ons land denkt eerder aan vier of vijf maanden.

Alleen moeten in ons land de Hoge Gezondheidsraad en de taskforce vaccinatie daarvoor het licht op groen zetten. Zolang die adviezen er niet zijn, kunnen ze niet beginnen. Het advies is eind vorige week gevraagd door minister van Volksgezondheid Vandenbroucke (Vooruit) en wordt ergens eind deze week, begin volgende week verwacht. "Ik ben er zeker van dat de Hoge Gezondheidsraad dit advies met enige gezwindheid zal geven", hoopt Van Ranst. "Dat moet deze week kunnen."

En wat dan met de leveringen? Zijn er genoeg vaccins om de boostercampagne te versnellen? Ja, dat lijkt weinig problemen op te leveren. Als we de grafieken bekijken zijn er momenteel 4.824.682 dosissen in voorraad in ons land. Met de regelmaat van de klok komen er ook leveringen van Pfizer en Moderna bij. Op 26 november werden er bijvoorbeeld nog 465.120 dosissen van Moderna geleverd, enkele dagen ervoor leverde Pfizer 247.065 dosissen aan ons land. 

Tot nu toe werd voornamelijk Pfizer gebruikt, maar Moderna krijgt een meer prominente rol in de boostercampagne. Vlaanderen heeft namelijk nog 2,1 miljoen Modernaboosters in voorraad (voor de derde prik volstaat een halve dosis), dus "dat zal het meest gebruikte vaccin zijn voor de hele boostercampagne". 

Als de goedkeuring voor de vaccinatie bij kinderen in ons land rond is, zou overigens ook die campagne binnenkort kunnen starten. Een eerste levering van die Pfizer-vaccins voor kinderen (186.000) wordt deze week verwacht. 

Het grootste pijnpunt lijken voorlopig de vaccinatiecentra in ons land. Niet de infrastructuur, wel de vrijwilligers die al vele maanden de prikken zetten. "De vaccinatiecentra zijn wat op hun adem aan het trappen. De vrijwilligers hebben geweldig werk geleverd, maar ze zijn moe aan het worden. Het wordt moeilijker om vrijwilligers te vinden", zegt Van Ranst.

Dat blijkt ook al in de praktijk: verschillende vaccinatiecentra sluiten de deuren tussen kerst en nieuw, om de vrijwilligers even rust te gunnen. "Begrijpelijk", vindt Van Ranst, "maar eigenlijk kan je dat niet maken".

Daarom is er vandaag nog een overleg met de verschillende vaccinatiecentra, meldt het kabinet van Vlaams minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V). Doel is om te kijken of er nog rek op de planning is. Momenteel is het een wisselend beeld: sommige vaccinatiecentra hebben nog capaciteit over en kunnen momenteel zelfs geen nieuwe mensen uitnodigen door de interval die tussen de vaccins moet zitten, anderen (vooral diegenen die na de eerste vaccinatiegolf kleiner werden) zitten op hun tandvlees. De centra die plannen te sluiten, zijn wel vriendelijk aangemaand om dat toch niet te doen.

En als de vrijwilligers op zijn? Dan houdt het kabinet-Beke de piste open om het leger eventueel in te zetten. Maar die deur slaat Defensie meteen zelf dicht. "Geen optie", hoort VRT NWS. De verpleegkundigen bij Defensie maken slechts 0,1 procent uit van alle verpleegkundigen, en ze zijn hard nodig in het brandwondencentrum. En ook bij Defensie kampen ze met uitval, dus die optie zal geschrapt moeten worden.

Er is ook nog een tweede (mogelijk) struikelblok in de vaccinatiecentra en dat zijn de kindervaccins. Normaal gezien mogen we ons een dezer dagen aan een advies verwachten en dan zou men volgende week de eerste uitnodigingen naar kinderen kunnen versturen en begin volgend jaar die eerste prikken zetten. Alleen... waar gaat dat gebeuren? Er worden volgens onze bronnen verschillende pistes onderzocht: enerzijds in de bestaande vaccinatiecentra, door daar met aparte lijnen te werken. Al moet men dan wel ten allen tijde vermijden dat men de capaciteit wegneemt voor de boosterprikken. Daarnaast wordt ook bekeken of de prikken gezet moeten worden buiten de vaccinatiecentra, eventueel op aparte plekken of via mobiele equipes op de scholen.

Zowel de politiek als de experten lijken er vertrouwen in te hebben dat de versnelling moet lukken, bovenop de vaccinaties van de kinderen. Grote voorwaarde is dat de vaccinatiecentra mee kunnen. 

"We moeten het een kans geven", besluit Van Ranst. "De infrastructuur is er, de vaccins zitten in de rekken, het zou moeten kunnen."