"Spot de scam": FOD Economie wil tieners via influencers waarschuwen voor online fraude
"Spot de scam": onder die noemer lanceert de FOD Economie een nieuwe campagne, om tieners (12-16 jaar) beter te wapenen tegen online oplichting. Met filmpjes van influencers die zelf te maken kregen met online fraude, wil de FOD jongeren bewust maken van allerlei sluwe oplichtingstechnieken. Want wie online fraude beter herkent, trapt minder in de val van oplichters.
Online oplichting komt vaak voor: in 2020 werden er 16.213 gevallen gemeld, goed voor meer dan 23 miljoen euro schade. De bedoeling van de campagne is om jongeren ook sluwe oplichtingstechnieken te laten doorzien. "Want jongeren spenderen veel tijd online, en ze durven niet altijd iemand inlichten als ze het slachtoffer zijn geworden van oneerlijke praktijken", zegt Lien Meurisse van de FOD Economie.
Drie eenvoudige tips voor iedereen, om online fraude te vermijden:
- Deel nooit zomaar je persoonlijke gegevens online, zeker niet met mensen die je niet kent, maar ook niet met mensen die je goed kent, zoals vrienden.
- Gebruik sterke wachtwoorden voor je online accounts, die je regelmatig verandert. Gebruik niet op verschillende platformen hetzelfde wachtwoord.
- Als je online iets koopt, kies dan voor een betrouwbare webshop, die je goed kan bereiken als er iets verkeerd loopt.Â
Er is een campagnewebsite, waarop jongeren en hun ouders meer info kunnen vinden over online oplichting, en ze kunnen ontdekken hoe goed ze bepaalde van die "scams" of oplichtingstechnieken al doorzien. Dat gebeurt via een spel, waarin jongeren naar een volgend level kunnen gaan, naarmate ze meer te weten komen over online fraude. Zo evolueren ze in het game van "newbies" naar "superspotters".Â
Daarnaast delen vier jonge influencers (twee Nederlandstalige en twee Franstalige) hun ervaringen met online fraude via Instagram en TikTok, en tips om oplichting te vermijden. Voor Vlaanderen zijn dat Tiktokker Aaron De Groeve en Ketnetwrapper Thomas Van Achteren. "Influencers behoren nu eenmaal tot de leefwereld van de jongeren", aldus Meurisse.
In dit filmpje deelt Ketnetwrapper Thomas Van Achteren zijn ervaringen met online fraude:
Welke vormen van online fraude komen vaak voor, en zitten in deze campagne?
- Fraude bij online aankopen:Â Je koopt een product dat nooit aankomt, namaak blijkt te zijn, of niet is wat je besteld had, maar je kan de verkoper niet of moeilijk contacteren.
- Dropshipping:Â Omdat de verkoper geen voorraad heeft van een bepaald product, moet het van elders komen. Je ontvangt je product niet, of pas veel later, het kost veel meer, en het lijkt vaak niet op wat je besteld hebt. Je kan de verkoper niet of moeilijk contacteren en omdat die geen controle heeft over het product, kan die je niet helpen.
- Valkuilen bij abonnementen: Je vraagt een gratis staal of proefpakket aan en opeens hang je vast aan een duur abonnement, dat in héél kleine lettertjes vermeld stond op de website. Of je doet mee aan een winactie, maar moet daarvoor wel persoonlijke gegevens (bijvoorbeeld je bankrekeningnummer) delen en opeens gaat er elke maand een bedrag van je rekening.
- Piramideverkoop:Â Iemand contacteert je om snel geld te verdienen door producten te verkopen en anderen te overtuigen om ook mee te doen. Maar je moet eerst zelf geld investeren, en het is lang niet zeker of je dat geld ooit terugziet.
- Oplichting via games:Â Om toegang te krijgen tot een gratis spel moet je persoonlijke gegevens delen, die daarna misbruikt worden. Of wanneer je een gratis game, leuke bonussen of software downloadt, krijg je een virus dat je gegevens steelt.
- Geldezels:Â In ruil voor een vergoeding vragen mensen om even je bankkaart, bankrekeningnummer en/of pincode te gebruiken. Deze gegevens worden nadien gebruikt om geld van criminele herkomst op je rekening te zetten of je rekening leeg te halen.
- Oplichting bij tweedehandsverkoop:Â Een zogenoemde koper die er geen blijkt te zijn, vraagt betalingsinformatie en misbruikt die.
- Phishingberichten via e-mail, sms, telefoon of sociale media:Â Met een vals bericht word je gelokt naar een website die gebruikt wordt om je persoonlijke gegevens te stelen. De oplichter doet zich voor als iets of iemand anders die je misschien kent, zoals bijvoorbeeld een bank, een pakjesbedrijf of een bekend persoon.