Klimaatneutrale nieuwbouwhuizen vanaf 2030 en een waterstofmarkt: Europa lanceert opvallende nieuwe klimaatvoorstellen

In het kader van "Fit for 55" wil de Europese Commissie de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 55 procent terugbrengen tegenover 1990. 

Daarvoor zullen heel wat maatregelen nodig zijn, en die zijn momenteel in voorbereiding - in 2019 zat Europa aan 24 procent uitstootvermindering tegenover 1990. 

In juli kwam de Commissie met een eerste pakket aan voorstellen op de proppen, onder meer over transport. In dit tweede luik ligt de focus op gebouwen, de gasmarkt en het reduceren van de methaanuitstoot. 

De voorstellen vormen een eerste aanzet voor verdere discussie, maar laten weinig aan de verbeelding over: het pad weg van fossiele brandstoffen is duidelijk en het mag best snel gaan, iets wat we allemaal zullen voelen. 

Er moet dringend meer worden gerenoveerd zodat de uitstoot veroorzaakt door de verwarming van gebouwen vermindert. De verwachting is dat in 2050 85 procent van de huidige gebouwen er nog altijd zal staan.Tegen dan willen we klimaatneutraal zijn, maar we weten dat de huidige gebouwen vaak slecht geïsoleerd zijn en verwarmd worden op fossiele brandstoffen. Dat wordt dus een hele kluif. 

"Gebouwen staan in voor 40 procent van het totale energieverbruik momenteel en zijn verantwoordelijk voor 36 procent van onze uitstoot van broeikasgassen", onderstreepte Timmermans. In de EU zijn het verwarmen en afkoelen van huizen en het opwekken van warm water zelfs verantwoordelijk voor 80 procent van het energieverbruik van gezinnen. 

Concreet stelt de EU onder meer volgende maatregelen voor: 

• gebouwen met de slechtste energiescore (G op een schaal van A tot G) zouden minstens een energiescore F moeten halen tegen 2027 (voor niet-woongelegenheden) en 2030 (privéwoningen). Momenteel zou zowat 15 procent van de woningmarkt een score G hebben. Eerder stelde Vlaanderen al gelijkaardige plannen voor in haar klimaatplan. 
• vanaf 2030 moeten alle nieuwbouwconstructies klimaatneutraal zijn, voor publieke gebouwen is dat zelfs vanaf 2027. In die gebouwen is er geen sprake meer van fossiele brandstoffen. Gasboilers voor warm water worden dus verleden tijd. 
• het energieprestatiecertificaat (epc) met de energiescore van een gebouw zoals we dat in Vlaanderen kennen zal over heel Europa verstrengd en uitgebreid worden en er komt een uniforme schaal van A tot G. 
• Lidstaten zullen aan Europa moeten rapporteren over de algemene renovatieschaal en -inspanningen als onderdeel van hun nationale klimaatplannen. 

"Europa moet fossiele brandstoffen achter zich laten en evolueren naar meer propere energiebronnen. Fossiel gas zouden we moeten vervangen door gas met een kleinere koolstofafdruk of door hernieuwbare bronnen", zei Frans Timmermans op een persconferentie. Timmermans is vicevoorzitter van de Europese Commissie en houdt zich bezig met het Europese klimaatbeleid. 

Ook dat wordt een hele kluif, want momenteel gebruikt de EU gas voor zowat 25 procent van zijn energievoorziening. De shift heeft meerdere voordelen, zegt de EU, zo wordt Europa ook minder afhankelijk van buitenlandse gasleveringen en onstabiele (hoge) prijzen.  

Concreet wil de Europese Commissie: 

• de weg vrijmaken voor een verschuiving van klassiek gas  naar onder meer biomethaan en waterstof
• een waterstofmarkt op poten zetten, en een goed klimaat scheppen voor investeringen
• lidstaten moeten in het opmaken van nieuwe plannen voor energienetwerken de focus leggen op elektriciteit, gas én waterstof. 

De EU wil ook veel strenger toezien op de methaanuitstoot. Olie- en gasbedrijven in Europa moeten actief methaanlekken in hun infrastructuur opsporen en dichten. Methaan is een bijzonder sterk broeikasgas. 

Voor bedrijven buiten Europa, die voor het grootste deel van de leveringen instaan, ligt zo'n verplichting moeilijker. De EU hoopt in onder meer Rusland iets te laten bewegen door meer transparantie te eisen over mogelijke methaanlekken. Landen van buiten de Unie zullen moeten rapporteren over hun inspanningen om de methaanuitstoot te verminderen en die gegevens zullen ook publiek worden gemaakt. Via satellieten zal ook worden gespeurd naar mogelijke methaanlekken.