Waarom ons land beslist om de boosterprik sneller aan te bieden: wat is het nut en is het haalbaar?

Geen zes maanden, maar vanaf nu wel nog 4 maanden. Wie gevaccineerd is met het coronavaccin van Pfizer of Moderna zal zijn boosterprik sneller kunnen krijgen in ons land. Dat hebben de ministers van Volksgezondheid vanavond beslist.

De beslissing kwam er vroeger dan verwacht, nu blijkt dat de omikronvariant zich ook in ons land razendsnel verspreidt. Virologen voorspellen dat er in januari al meer besmettingen zullen zijn met omikron dan met de deltavariant.

Dat de coronavaccins minder lang beschermen tegen een coronabesmetting dan gehoopt, is intussen bekend. Zeker met de komst van meer besmettelijke varianten, zoals delta en omikron.

Een herhalingsdosis, een zogenoemde boosterprik, schudt ons afweersysteem weer even wakker en zorgt ervoor dat we opnieuw meer antistoffen tegen het coronavirus aanmaken. De boosterprik verhoogt met andere woorden onze bescherming tegen corona. 

Hoe snel de bescherming vermindert, hangt af van welk vaccin je hebt gekregen. Bij Johnson & Johnson gaat dat het snelst en dus wordt de booster aanbevolen vanaf 2 maanden na de eerste en enige prik. Bij AstraZeneca is dat vanaf 4 maanden na de tweede dosis en bij Pfizer en Moderna nu dus ook vanaf 4 maanden (in plaats van oorspronkelijk 6 maanden).

Volgens viroloog Marc Van Ranst verhoogt de boosterprik de  beschermingsgraad tot zo'n 75 procent tegen een infectie met symptomen. "Geen 90 procent zoals de twee dosissen Pfizer of Moderna tegen de oorspronkelijke Chinese stam. Maar beter dan wanneer je ergens met 30 procent bescherming zit zonder boosterprik."

De bescherming tegen ernstige ziekte blijft volgens Van Ranst ook na 2 dosissen hoog.

Daar is tot nog toe niet heel veel over bekend. Uit een beperkte, eerste labostudie van fabrikant Pfizer blijkt dat het boostervaccin 25 keer meer antistoffen opwekt tegen de omikronvariant dan twee dosissen. Voldoende om de omikronvariant te neutraliseren en dus om te beschermen tegen een besmetting. 

Ook studies uit Zuid-Afrika bijvoorbeeld geven eenzelfde beeld. "Het lijkt er toch op dat een derde dosis behoorlijke bescherming biedt tegen de omikronvariant. Of het voldoende is om een besmetting met de omikronvariant volledig tegen te houden, moeten we nog afwachten", zei viroloog Johan Neyts vorige week nog.

Over de boosterprik van Moderna zijn er momenteel nog geen officiële gegevens bekend. Maar omdat het vaccin erg lijkt op dat van Pfizer verwachten experten dat de bescherming van de boosterprik van Moderna vergelijkbaar is met die van Pfizer.

Beide fabrikanten werken intussen ook aan een nieuw coronavaccin dat aangepast is aan de omikronvariant. Pfizer verwacht de eerste dosissen te kunnen leveren tegen maart 2022.

Het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) blijft een wachttijd van zes maanden aanbevelen tussen de laatste dosis met Pfizer of Moderna en de boosterprik. Maar vorige week zette het EMA het licht op groen om het interval ook in te korten tot drie maanden.

"Hoewel de huidige aanbeveling is dat de boosters bij voorkeur worden toegediend na zes maanden, is uit de beschikbare data gebleken dat het veilig en doeltreffend is om al vanaf 3 maanden na de volledige vaccinatie een boosterprik te geven, als een dergelijke korte tussentijd wenselijk zou zijn met het oog op de volksgezondheid", klinkt het.

Ook vaccinoloog Isabel Leroux-Roels (UZ Gent) vertelde vorige week in Terzake dat uit studies in onder meer het Verenigd Koninkrijk bleek dat een booster na vier maanden goede resultaten geeft.

Door het interval in te korten, kunnen natuurlijk ook meer mensen sneller hun boosterprik krijgen. Momenteel zijn er in ons land al 2,9 miljoen boosterprikken toegediend. Een kwart van alle Belgen is op die manier extra beschermd.

"De inkorting zal vooral effect hebben voor de jongeren", zegt wetenschapsjournalist Koen Wauters. "Een kwart van de bevolking is momenteel extra gevaccineerd, dat zijn vooral de ouderen. Voor de veertigers en vijftigers is die termijn van 6 maanden intussen gepasseerd, dus voor hen zal er niet veel verschil zijn. Maar de jongeren die gepland waren voor februari of maart, zij zullen de booster 2 maand vroeger kunnen krijgen."

Er zijn voldoende vaccins op voorraad voor de boostercampagne en er worden nog regelmatig nieuwe dosissen geleverd. Het grootste pijnpunt lijken voorlopig de vaccinatiecentra. Niet de infrastructuur, maar wel de vrijwilligers die al vele maanden prikken zetten.

Sommige centra, vooral in de steden, hebben nog voldoende capaciteit over, andere zitten op hun tandvlees. Daar zijn de vaccinatiecentra nog op zoek naar extra medewerkers, vooral voor de kerstperiode. 

"Tussen kerst en Nieuwjaar zijn er potentieel tekorten aan specifieke profielen", zei Vlaams minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V) vanmiddag in het Vlaams parlement. 

"Medische en farmaceutische experten en lokaal verantwoordelijken. Als er mensen zijn die hun schouders daar willen onder zetten: neem contact op met uw vaccinatiecentrum zodat we die versnelling kunnen realiseren."