Denemarken, Engeland en Ierland schaffen coronaregels af: waarom kan dat bij ons (nog) niet? We duiken in de cijfers

De Ieren moeten sinds zaterdagochtend enkel nog een mondmasker dragen in winkels en op het openbaar vervoer, dat is alles. In Engeland zijn mondmaskers, telewerk en het tonen van een coronapas niet langer verplicht. En ook in Denemarken is het vanaf 1 februari gedaan met strenge coronamaatregelen.

Het roept bij velen meteen de vraag op: waarom kan het bij ons nog niet? Doen ze het in die landen dan zoveel beter? Of nemen ze door hun versoepelingen een groot risico? Dat kunnen we alleen maar beantwoorden met - jawel - coronacijfers.

We beginnen bij het aantal bevestigde besmettingen. Daar valt meteen op dat ze in het Verenigd Koninkrijk en Ierland voorbij de piek van de vijfde golf zijn. In het Verenigd Koninkrijk bereikten ze die piek al op 5 januari (met 2.681,4 besmettingen per miljoen inwoners), in Ierland keerde de trend op 9 januari (met 4.766,7 besmettingen per miljoen inwoners).

De besmettingscijfers in Denemarken nemen daarentegen nog elke dag toe. Het aantal besmettingen ligt er zelfs een stuk hoger dan in ons land (7.158,26 besmettingen per miljoen inwoners tegenover 4.381,26 op 25 januari), al kan dat ook deels verklaard worden door het grote aantal uitgevoerde tests in Denemarken. Maar hoe dan ook hebben we de piek van de vijfde golf allebei nog niet bereikt.

Dezelfde tendens zien we als we naar de grafiek van het aantal patiënten met COVID-19 in het ziekenhuis kijken. In het Verenigd Koninkrijk en Ierland dalen de cijfers opnieuw, terwijl ze in ons land en in Denemarken nog verder stijgen.

Anders dan bij de vorige grafiek bevindt de paarse curve van Denemarken zich dit keer onderaan. In Denemarken liggen dus het minste aantal coronapatiënten in het ziekenhuis (per miljoen inwoners). Dat kan te maken hebben met de hoge vaccinatiegraad in het Scandinavische land. Denemarken had daarnaast ook geen vierde golf afgelopen najaar en nam  gedurende de hele pandemie al minder coronapatiënten op in het ziekenhuis.

Een heel ander verhaal dan bij ons waar de ziekenhuiscijfers een pak hoger liggen. Dat wil niet per se zeggen dat wij meer zwaar zieke patiënten hebben, maar kan ook liggen aan het grote aantal ziekenhuisbedden dat wij ter beschikking hebben, waardoor we sneller mensen kunnen opnemen. 

Ook de curve van het aantal coronapatiënten op intensieve zorg ligt in ons land heel wat hoger dan in de andere drie landen. Een vijfde golf zien we in deze grafiek (nog) niet. Maar ook daar is een mogelijke verklaring voor, want de omikronvariant blijkt minder ziekmakend dan de eerdere varianten.

Maar wat betekent dit nu? Eerst en vooral kunnen we op basis van de cijfers een duidelijk onderscheid maken tussen enerzijds het Verenigd Koninkrijk en Ierland, en anderzijds Denemarken en ons land. De eerste twee landen hebben de piek van de omikrongolf achter zich liggen, bij de laatste twee moet die nog komen.

Volgens viroloog Steven Van Gucht is het altijd beter om te versoepelen als je voorbij de piek bent. In die zin is het dus logischer dat het Verenigd Koninkrijk en Ierland hun maatregelen versoepelen dan dat Denemarken of ons land dit doen.

Toch koos ook Denemarken voor het loslaten van zijn maatregelen. En dat 'plots loslaten' vindt Van Gucht sowieso geen goed idee. "Ik blijf altijd pleiten voor een zekere consistentie", reageert hij. "Ierland bijvoorbeeld heeft eerst een zware lockdown ingevoerd waarbij iedereen thuis moest blijven en alles dicht was, nu gooien ze alles open. Dat zijn zeer grote sprongen die men telkens maakt en daar hou ik niet zo van."

"Door plots te versoepelen verhoog je de druk op het systeem. En daarmee bedoel ik niet alleen de ziekenhuizen, maar ook de huisartsen, scholen en bedrijven. Overal vallen mensen uit omdat het virus zo sterk circuleert", legt hij uit. De viroloog wijst erop dat de versoepelingen steeds politieke beslissingen zijn, die niet noodzakelijk zo geadviseerd werden door wetenschappers.

Geleidelijke versoepelingen kunnen volgens Van Gucht wel zodra de druk afgenomen is. Ook in ons land zouden we daar niet meer lang op moeten wachten, zegt hij. "Het perspectief van de versoepelingen gaat er komen en dat gaat niet meer zo lang duren. Binnen dit en enkele weken zullen we geleidelijk aan meer en meer versoepelen. Maar op dit moment moeten wij onze piek nog krijgen. Laat ons nog even de grootste druk van de ketel halen en dan de coronabarometer gebruiken voor wat hij is opgesteld."