Festival Amani: drie dagen vrede op het podium in het woelige Oost-Congo

Op een terras in Goma oefent de "Fanfare du Kivu". Net als bij de vorige editie in 2019 - want de vorige jaren was corona de spelbreker - geeft de Franse fanfare Mortal Kombat uit Rijsel opleiding in trompet, saxofoon en andere blaasinstrumenten. De spelers zijn amateurs en beginnende muzikanten. Er zijn burgers bij, maar ook leden van muziekkapellen van het leger en de politie. 

In andere tijden zijn ze vaak elkaars tegenstanders, maar hier, op het Festival Amani, spelen ze broederlijk naast elkaar. "We hebben elkaar nodig. Ieder speelt zijn eigen noten en soms neemt de ene in de melodie het van de andere over. Dat is harmonie", zegt Jeremie of Yeremia Vindu, een plaatselijke trompettist die sinds hij de eerste keer meedeed, een carrière aan het opbouwen is.   

Het festival is aan zijn achtste editie toe. De voorbije twee jaar ging het niet door vanwege de coronapandemie en ook nu is het aantal toeschouwers beperkt tot 12.000, minder dan de helft van het normale aantal. Er komen zangers, groepen, rappers en dansers uit heel Goma, Congo, Rwanda en verder in Afrika en het Westen. Festival Amani wordt gesponsord door verschillende VN-organisaties, het Rode Kruis, een aantal Ngo's, een paar privépartners, media, maar ook België, Zwitserland en de Europese Unie.

Bezoekers kunnen naar binnen voor 1 dollar per dag. Dat maakt de drempel in de arme regio niet al te hoog. Naast verschillende podiumoptredens zijn er workshops en panels over maatschappelijke thema's zoals emancipatie en gezondheid en over de rol van muziek als economische en toeristische troef. Er zijn ook praatgroepen waarin beginnende ondernemers aan hun trekken komen, alles wordt eraan gedaan om de duurzame vrede in al haar aspecten te promoten. 

Het festival is niet alleen een plaats om publiek en artiesten van verschillende achtergrond met elkaar te verbinden. Jonge muzikanten kunnen er zich ook in alle vrijheid uitdrukken. Want dat is een probleem in Congo. Zolang je bij de partituur blijft en niet vals zingt in de oren van de politici, zolang je muziek als traditioneel vermaak beschouwt, word je gewaardeerd. Maar zangers en vooral rappers en slammers die in hun teksten kritiek laten weerklinken, krijgen forse tegenwind. 

Dat was al zo tijdens het regime van president Joseph Kabila, maar het zet zich door onder president Tshisekedi. De voorbije maanden zijn een aantal zangers gecensureerd of zelfs gearresteerd omdat ze openlijk kritiek uitbrachten. 

Zo mocht de song Nini to Salite van de groep MLC, een aanklacht tegen corruptie en sociaal onrecht,  niet meer worden gedraaid, wat tot grote verontwaardiging leidde op sociale media. Een rapper die een stuk verder ging, Delcat Idengo uit Beni, en opriep tot een echte opstand tegen de politie en het leger, kreeg onlangs tien jaar cel, een andere zanger kreeg twee jaar cel. Nog in de Kivustreek werd twee weken geleden het lichaam aangetroffen van rapper Black-S. Het is niet zeker of het een misdaad was of een afrekening. 

Een van de rappers die dit jaar nog eens meedoet aan een workshop, is Jenny Paria. Hij wil als rapper mee de jonge generatie vertegenwoordigen, maar hij doet het op een omfloerste manier. "De toekomst is in zicht, maar je moet het zachtjes aan doen, met een strategie en met veel moed."