Het einde van een tijdperk: ISS krijgt in 2031 een zeemansgraf in het meest afgelegen punt op aarde
Voor sterrenkijkers is het een bekend beeld aan het nachtelijke firmament: de lichtjes die wijzen op het internationaal ruimtestation ISS dat om de aarde draait. Het ISS bestaat intussen al meer dan 20 jaar en nadert stilaan zijn einde. In 2031 wil de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA het uit roulatie halen. Het ruimtestation zal een laatste rustplaats krijgen in de Stille Oceaan, in een gebied dat ook bekendstaat als het kerkhof van de ruimtevaart.
Het internationaal ruimtestation ISS kan je beschouwen als een groot wetenschappelijk laboratorium in de ruimte. Het is een gemeenschappelijk project van Europa, Japan, Rusland, de Verenigde Staten en Canada. Zij vaardigen telkens astronauten af die gedurende enige tijd aan boord van het ISS wonen en werken. Ze voeren er tal van experimenten en proeven uit die ook hun nut hebben voor het leven op aarde.
Op 20 november 1998 werd de eerste module voor het ISS gelanceerd, op 2 november 2000 kwam de eerste bewoner aan. Sindsdien is het ISS uitgebreid met tal van modules en is het permanent bewoond. Het heeft al meer dan 20 jaar op de teller staan, en traag maar gestaag komt het einde in zicht. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA wil het ISS in 2031 uit dienst nemen. Een van de hamvragen: wat gebeurt er met het ruimtestation als het "met pensioen" gaat?
Dat vraagstuk wordt beantwoord in de plannen voor de laatste levensfase van het ISS, die de NASA op de tafel heeft gelegd. Het is de bedoeling om het ruimtestation te laten neerstorten in het zuiden van de Stille Oceaan, in een onbewoond gebied tussen Nieuw-Zeeland en Chili dat bekendstaat als Point Nemo. Het wordt ook wel eens het kerkhof voor afgedankte ruimtetuigen genoemd, niet zonder reden.
De NASA stelde eerder deze week zijn plannen voor het ISS voor het komende decennium voor:
Wat is Point Nemo?
Point Nemo is het meest afgelegen punt op aarde. Anders gezegd, het is die plek op aarde waar je het verst verwijderd bent van enige vorm van land. De dichtsbijzijnde landmassa ligt op zowat 2.685 kilometer, en dan nog gaat om kleine strookjes onbewoond land in de Stille Oceaan. Het gebied dankt zijn naam aan kapitein Nemo, het hoofdpersonage uit "Twintigduizend mijlen onder zee", de roman van de Franse schrijver Jules Verne uit 1870. Voor de kenners: Point Nemo ligt op 48° 52′ 36″ zuiderbreedte en 123° 23′ 36″ westerlengte.
Net omdat het gebied zo afgelegen ligt, is het een echt ruimtevaartkerkhof geworden. Afgedankte satellieten en ruimtetuigen die nog bestuurbaar zijn, worden geleidelijk aan door de atmosfeer van de aarde naar Point Nemo geleid, waar ze kunnen neerstorten zonder risico op slachtoffers. Tot nu toe hebben tussen de 250 en 300 tuigen (of tenminste de fragmenten die overblijven na de verbranding in de atmosfeer) daar hun laatste rustplaats gevonden. Onder meer de restanten van het Russische ruimtestation MIR en het Chinese ruimtestation Tiangong-1 kregen er een zeemansgraf. En datzelfde lot zal dus ook het ISS in 2031 te beurt vallen.
"ISS in zijn derde decennium actiever dan ooit"
Het naderende einde van het ISS betekent niet dat het ruimtestation het komende decennium helemaal in verval zal raken. De mankementen die er zijn, worden nog aangepakt. Het was een belofte van de Amerikaanse regering eind vorig jaar en de NASA wil daarvoor samenwerken met andere internationale partners.
"Het ISS gaat zijn derde decennium in en is actiever dan ooit", aldus de NASA bij de voorstelling van de plannen eerder deze week. De komende jaren zullen de bewoners bijvoorbeeld andere ruimtemissies voorbereiden. Zo worden er experimenten uitgevoerd die op latere geplande missies naar de maan en naar Mars kunnen worden gedaan. Er wordt ook nog steeds onderzoek gevoerd naar de ontwikkeling van nieuwe technologieën en producten.
De NASA denkt ook aan de opvolging van het ISS. Het is de bedoeling om in de komende jaren een of meerdere commerciële ruimtestations te ontwikkelen. Naast toeristen zullen ook astronauten daar kunnen verblijven. Daarvoor is al een overeenkomst met drie bedrijven gesloten die daar plannen voor hebben.
