Alle hens aan dek op diplomatiek front in Moskou en Washington, Poetin hoopt op "vreedzame oplossing voor crisis"
De wereldleiders schakelen een versnelling hoger in het diplomatiek overleg over de oplopende spanningen aan de grens tussen Oekraïne en Rusland. De Franse president Emmanuel Macron heeft in Moskou een ontmoeting gehad met zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin. Na afloop drukte Poetin zijn hoop uit op "een vreedzame oplossing voor de crisis". In Washington is de Duitse bondskanselier Olaf Scholz dan weer op bezoek bij de Amerikaanse president Joe Biden.
Na drie telefoongesprekken hebben de Franse president Emmanuel Macron en zijn Russische ambtsgenoot Vladimir Poetin vanavond tegenover elkaar gezeten aan tafel. Na afloop drukte Poetin de hoop uit op een "vreedzame" oplossing voor het conflict in het oosten van Oekraïne.
"Vooraf was er niet veel verwacht van het gesprek, maar na afloop van het gesprek tijdens de gezamenlijke persconferentie achteraf klonken ze allebei hoopvol", zei VRT NWS-journalist Tom Van de Weghe, die de persconferentie volgde. Poetin zei dat hij er alles aan wil doen om een compromis te vinden voor de veiligheid in Europa waar iedereen mee kan leven. Macron bracht daarvoor goede ideeën mee, aldus Poetin: "Een aantal van zijn ideeën kunnen mogelijk de basis zijn voor volgende stappen". Al zei Poetin er niet bij wat die voorstellen dan waren. Ook Macron zag punten van toenadering. Hij had het over "beslissende dagen" maar is hoopvol dat de diplomatie zijn vruchten kan afwerpen: "Ik ben er zeker van dat we samen een resultaat kunnen bereiken, al zal het niet gemakkelijk zijn."
Bekijk het verslag uit "Het journaal" hier:
Een doorbraak is er dus nog niet, maar daar ging niemand op voorhand vanuit. Macron gaf aan dat hij "niet gelooft in mirakeloplossingen" en Dimitri Peskov, woordvoerder van het Kremlin, liet ook al weten "dat de kwestie te complex is om na één onderhoud een doorbraak op te leveren."
Vooraf gaf Poetin aan Macron te kennen dat Moskou en Parijs een bezorgdheid delen over de veiligheid in Europa. Poetin gaf aan dat hij ziet dat zijn Franse ambtsgenoot inspanningen doet om veiligheidskwesties in Europa op te lossen. Hij bedankte Macron omdat Frankrijk "de meest actieve rol" opneemt in het zoeken naar oplossingen.
Macron zei te hopen dat hij Poetin zou kunnen bewegen tot een de-escalatie. In een interview met de krant Journal du Dimanche had Macron afgelopen weekend gezegd dat hij meent dat Rusland via Oekraïne wil aftasten hoe het samen kan leven met de NAVO en de EU. De veiligheid en soevereniteit van een land mogen nooit ter discussie worden gesteld, zei Macron, maar dat Rusland zich zorgen maakt om zijn eigen veiligheid, is volgens de Franse president een legitieme bekommernis.
Macron speelt geen cavalier seul. Voor zijn onderhoud met Poetin belde hij met de Amerikaanse president Joe Biden. Na zijn gesprek met Poetin reist hij door naar de Oekraïense hoofdstad Kiev voor een ontmoeting met president Zelenski. Over die gesprekken zal Macron achteraf bellen met Poetin. Macron reist later vandaag ook nog door naar Berlijn voor gesprekken met de Duitse bondskanselier Scholz en de Poolse president Duda.
Duitse bondskanselier Scholz is in Washington
Scholz van zijn kant had gisterenavond in Washington een onderhoud met de Amerikaanse president Joe Biden. De voorbije weken kreeg Scholz veel kritiek voor de houding van zijn regering. Hij zou te afwezig zijn en te zacht voor Poetin, er werden vragen gesteld bij de rol van Duitsland als bondgenoot.
Scholz en Biden deden er tijdens de persconferentie na hun gesprek alles aan om te bewijzen dat het vertrouwen tussen beide landen onderling groot is. Ze benadrukten allebei dat ze zij aan zij staan, en dat ze samen harde sancties tegen Rusland zullen nemen, mocht Rusland Oekraïne binnenvallen.
Hamvraag voor veel waarnemers en media: wat met de gaspijpleiding Nordstream 2? Zal die onder de sanctie vallen? Die pijpleiding komt er dan niet sprak Biden glashelder: "Als Rusland Oekraïne binnenvalt, dat wil zeggen met tanks en troepen die de grens met Oekraïne nog eens oversteken. Dan zal er geen Nord Stream 2 zijn. We zullen dat ten einde brengen", aldus Biden. Ondanks aandringen van meerdere journalisten nam Scholz de concrete woorden Nord Stream 2 niet in mond. Hij bleef herhalen, in het Duits en het Engels, dat Duitsland en de VS op één lijn staan als er strenge sancties moeten genomen worden. Maar hij vindt het strategisch beter om die niet op voorhand bekend te maken, "zodat Rusland beseft dat er nog meer kan komen."
Nord Stream 2 heeft 11 miljard euro gekost en moet aardgas vanuit Rusland onder de Baltische Zee naar Duitsland brengen. Ze loopt parallel met de al gebruikte Nord Stream 1-leiding. De pijpleiding, die nog niet in gebruik is, is in de toekomst uiterst belangrijk voor de Duitse energievoorziening.
Extra militairen naar Oost-Europa
Het drukke diplomatieke overleg neemt niet weg dat er ook rekening wordt gehouden met militaire scenario's. Zowel Duitsland als het Verenigd Koninkrijk sturen extra militairen naar Oost-Europa om de NAVO-troepen daar te versterken.
Duitsland stuurt nog eens 350 soldaten naar Litouwen, kondigde het ministerie van Defensie aan. Duitsland leidt nu al een NAVO-missie in Litouwen, waarvoor nu al 500 Duitse soldaten zijn ontplooid.
Het Verenigd Koninkrijk maakte bekend dat het zijn aanwezigheid in Polen verhoogt, eveneens met 350 extra militairen. De Britse versterking komt bovenop de 100 genietroepen die al in Polen aanwezig zijn.
Spanning aan Oekraïens-Russische grens: een woordje uitleg
Rusland heeft de voorbije weken tienduizenden soldaten samengebracht aan de grens met Oekraïne. Het Westen ziet dat als een vorm van agressie en vreest dat de Russische president Poetin Oekraïne wil binnenvallen.
Maar voor Poetin gaat het om een verdedigingsstrategie, omdat Rusland zich bedreigd voelt door de NAVO, het westerse militaire bondgenootschap dat de voorbije jaren alsmaar verder is uitgebreid naar het oosten, inclusief landen die voorheen tot de Russische invloedssfeer behoorden.
Rusland vraagt nu schriftelijke garanties aan de NAVO dat landen als Oekraïne en Georgië nooit zullen toetreden terwijl ze die belofte wel kregen op een NAVO-top in 2008. Moskou wil ook dat de NAVO zich terugtrekt uit alle nieuwe lidstaten zoals Polen of de Baltische staten.
Er wordt al geruime tijd op verschillende niveaus druk diplomatiek overleg gepleegd tussen het Westen en Rusland om het conflict niet te laten escaleren. De NAVO is bereid om over Russische gevoeligheden te praten, zoals ontwapening in Europa, maar benadrukt dat Rusland niet kan bepalen wie wel of niet lid kan worden van het bondgenootschap.
Gaan we naar een militaire confrontatie op het Europese continent met als inzet Oekraïne? Poetin lijkt de sleutel in handen te hebben. Hij bepaalt uiteindelijk hoe ver Rusland wil gaan om zijn zin te krijgen. Het Westen waarschuwt dat Rusland zware sancties staan te wachten mocht het overgaan tot een militaire escalatie.