Mensen trokken naar de coronabetogingen vooral uit onvrede over Covid Safe Ticket, blijkt uit onderzoek
De onvrede over de coronapas en het stigma van dat Covid Safe Ticket op niet-gevaccineerde mensen, was de reden voor mensen om tijdens de coronabetogingen om op straat te komen. Dat blijkt uit een bevraging van de Universiteit Antwerpen. Niet onlogisch, want amper 16 procent van de betogers was gevaccineerd, zo blijkt ook. “Maar daarachter steekt toch een divers publiek. Dit waren geen 'wappies', gevangen in een net van complotdenken”, zeggen de onderzoekers.
Onderzoekers van de Universiteit Antwerpen trokken tijdens de laatste twee grote coronabetogingen in Brussel mee de straat op om mensen te bevragen over hun motivatie om te betogen. Ook online konden betogers nadien een vragenlijst invullen.
“Als we de hoge vaccinatiegraad in Vlaanderen bekijken, dan was de betoging alvast geen afspiegeling van wat er in Vlaanderen op dat vlak gebeurt”, vertelt Ruud Wouters van de Universiteit Antwerpen. “Amper 16 procent van de betogers was gevaccineerd. Als we de politieke voorkeur van de betogers in kaart brengen, dan was het publiek wel erg divers. Bijna 60 procent van de betogers zegt zich politiek dakloos te voelen. En deelnemers die zich wel identificeren met een politieke partij, worden vooral vertegenwoordigd door meer extreme partijen: PVDA-PTB en Vlaams Belang.”
De grote drijfveer voor veel betogers om op straat te komen: het Covid Safe Ticket (CST). Eerder onderzoek, zoals de zogenoemde motivatiebarometer van de UGent, wees al op het polariserende karakter van de coronapas. En dat wordt in deze bevraging bevestigd.
“Voor de twee betogingen samen zegt 95 procent dat de afschaffing van het CST zeer belangrijk is. En 8 op de 10 mensen willen met hun protest ook aankaarten dat er ook andere wetenschappelijke visies aan bod moeten komen, zodat de coronamaatregelen winnen aan evenwicht én draagvlak."
Wantrouwen in pers en politiek hoog
Uit de bevraging blijkt ook dat meer dan 80 procent van de betogers hoger opgeleiden zijn met een diploma hoger onderwijs. En dat het wantrouwen in de media hoog is, net als dat tegenover de politiek.
Ik heb bepaalde gevoelens nooit zo negatief gemeten. Er waren ook veel mensen die zich politiek nergens thuis voelen. Iets waar politieke partijen zich moeten over bezinnen.
“Ik heb al deelnemers aan meer dan dertig betogingen ondervraagd en nergens was het ongenoegen met het politieke systeem en hoe bepaalde maatregelen worden doorgevoerd, groter. En dat verontrust me wel", zegt Wouters.
"Ik heb bepaalde gevoelens nooit zo negatief gemeten. Er waren ook veel mensen die zich politiek nergens thuis voelen. Iets waar politieke partijen zich moeten over bezinnen. Net als het wantrouwen tegenover de media. Ook al is de betoging, met de lage vaccinatiegraad, geen weerspiegeling van wat er op dat vlak in Vlaanderen gebeurt, de betogers vertalen wel een breder gedragen ongenoegen.”
Als het vertrouwen in de media bij de betogers niet groot is, dan hoeft ook niet te verbazen dat veel deelnemers hoofdzakelijk hun informatie uit alternatieve (online) nieuwsmedia (79,7 procent) of sociale media (68 procent) halen.
Geen complotdenkers
Het valt de onderzoekers op dat van de mensen die de vragenlijst hebben ingevuld, er slechts een achttal antwoorden waren die neigen naar complotdenken. Het gaat dan om antwoorden waarin geclaimd wordt dat het geweten zou zijn dat er nefaste effecten zijn van de vaccins, maar dat deze doelbewust achtergehouden worden. Of dat er geen echte pandemie aan de gang is maar een geplande "plandemie" die in gang is gezet door de "deep state" met als doel de bevolking uit te dunnen.
“In een samenleving zijn er verschillende manieren om een debat te voeren, één van de manieren is luid en duidelijk je plaats opeisen om gehoord te worden. Dat is de organisatoren duidelijk gelukt. Maar ik stel me toch vragen bij het feit dat de organisatoren van de betoging eind januari sprekers hadden uitgenodigd die net wel blijk geven van complotdenken, voor een publiek dat daar niet bij aanleunt. Die mensen verdienden daar geen plek en de organisatoren dragen dan toch wel een bedenkelijke verantwoordelijkheid om een heel gevarieerd publiek dan toch nog in contact te brengen met complotdenkers”, zegt Wouters nog.
Bekijk hieronder een reportage uit Het Journaal waarin mensen vertellen waarom ze betogen.
Zo gingen de onderzoekers te werk voor hun bevraging:
Op de betoging van 9 januari deelde het team van postdoctoraal onderzoeker Ruud Wouters met 15 interviewers in totaal 829 flyers uit, waarvan 141 vergezeld werden van een beknopt face-to-face interview. 144 betogers vulden de online vragenlijst in (17% response rate). Een non-respons analyse toont geen significante afwijkingen tussen de persoonlijk ondervraagde respondenten en zij die de online bevraging (thuis) invulden.
Op de betoging van 23 januari deelden de onderzoekers met een team van 14 interviewers in totaal 774 flyers uit, waarvan 123 vergezeld werden van een beknopt face-to-face interview. 114 betogers vulden de online vragenlijst in (15% response rate). Een non-respons analyse toont geen significante afwijkingen tussen de persoonlijke gesprekken en de mensen die de online bevraging invulden.
Deelnemers dienden een unieke code in te vullen om deel te kunnen nemen aan de survey. Na het deactiveren van dubbel ingevoerde ID-codes, bleven de onderzoekers met 236 respondenten over (waarvan er 223 de survey ook volledig ingevuld hebben).
Omdat de beredeneerde bevraging binnen een nichepubliek is gebeurd volgens correcte methodes heeft het onderzoek een relevante waarde en gaan we er bij VRT NWS dan ook dieper op in.