"Maanden in angst": mama Helena schreeuwt frustraties uit over wachtlijsten voor geestelijke zorg  

Ik ben een mama van 43 jaar. Mijn zoon is nu bijna 17 en zoals iedereen op die leeftijd is hij erg op zoek naar zijn plek in de wereld. Maar onze Jonas*, tja, die heeft dat toch al op veel manieren duidelijk gemaakt. We zijn nu twee jaar ver sinds de eerste serieuze signalen dat het niet goed ging met hem. Dat was in 2019. Stap één is dan: op een wachtlijst gaan staan voor een praktijk. Dat deden we ook, bij een praktijk in het Leuvense.

Daar duurde het een jaar – een vol jaar! – voor we een eerste afspraak hadden. Intussen was er al een online consultatie geweest bij een psychologe, maar ook zij liet zelf verstaan dat zoiets niet volstond. Als je dan eindelijk door die wachtlijst bent heb je hoop, zo veel hoop. Dan denk je echt: met de juiste begeleiding gaan we binnen een paar maanden terug een andere Jonas zien. 

Maar tijdens de zomer van 2020 deed ik een lugubere ontdekking in zijn kamer. Ik was op zoek naar een rekentoestel en zocht in zijn lade. Daar lag ze dan: de fameuze versnipperde brief. Mijn ogen vielen op een paar woorden waardoor ik de brief meteen ineen wilde puzzelen. Ik heb dat ook gedaan. Strookje per strookje. Het bleek een afscheidsbrief te zijn.

Dan is het alle hens aan dek. Van de psychiater mocht ik niet zeggen dat ik de brief gevonden had, want dat zou voor een vertrouwensbreuk zorgen. We kregen toen te horen dat Jonas een zware depressie had bovenop een vorm van autisme. De psychiater zei ook dat hij vooral boos was op zijn ouders en dan specifiek op mij: zijn mama. Al die informatie, wat doe je daar dan mee? 

Zo blijf je als ouder met een hele grote vraag achter, zonder antwoorden. Beeld je in: Jonas zit dan de hele dag op zijn kamer, is niet aanspreekbaar, slaapt weinig en kan dus niets verdragen. En de  signalen blijven maar komen dat het niet goed gaat met je zoon. Dat hij er eigenlijk niet meer wil zijn.

Wij hebben begin 2021 in complete angst geleefd. Maandenlang. De deuren gingen op slot. Het alarm ging aan. ’s Nachts lig je te waken, om te horen wat hij aan het doen is. En je hoofd begint te malen: wat heb ik ooit misdaan, waar is het misgelopen, wat had ik kunnen doen om dit te vermijden? 

Daarom hebben we een brief geschreven aan Jonas. We hebben daarin gezet dat we alles wilden doen om hem gelukkig te maken. Eender wat, wat je maar gelukkig kan maken: zeg het ons. Maar ook toen we die brief afgaven, zag je dat hij het niet geloofde. Het drong gewoon niet meer tot hem door. Die depressie had de overhand. Dachten we.

Twee dagen later kregen we een antwoord van Jonas. Een toch wel bijzonder antwoord. Op de keukenkast lag een klein briefje, met daarop twee dingen die hem zouden kunnen helpen: een opname, en een Virtual Reality-bril. Voor een buitenstaander klinkt dat gek, maar Jonas houdt enorm van computers en gamen. Ook de psychiater dacht dat zo’n bril kon helpen om zijn stress te verlichten. Die bril bleek dus geen probleem. Maar een opname...?

Eerst bleken we in de foute provincie te wonen. We wonen in Antwerpen, op 200 meter van de grens met Vlaams-Brabant. Maar omdat de ziekenhuizen zo overvol lagen werd een harde grens gesteld. We wilden graag een opname in Leuven, waar Jonas al begeleiding kreeg. Maar daar belandden we dus opnieuw…op de wachtlijst.

Daarna - we zijn dan al 13 september 2021 - kwam het verlossende nieuws dat er onverwacht een plekje in Sint-Niklaas was vrijgekomen. Eerst met weekopnames, van maandag op vrijdag. Daarna dagopnames: elke dag heen en weer. In volle spits is dat voor ons al gauw een rit van anderhalf uur enkel. Niet evident, maar we hebben dat gedaan gekregen.

De tweede stap is dan terugkeren naar school. In Sint-Niklaas kregen we te horen dat het daar in januari van dit jaar te vroeg voor was. Maar individuele begeleiding was er ook niet meer mogelijk. Jonas kreeg dus nog enkel groepstherapie. We zien dat dat ook een impact heeft op onze zoon.

Ondertussen kregen we in Leuven te horen dat Jonas ook daar een kans zou krijgen. “Een kans”, dat betekent: voldoet hij niet na vijf weken, dan is het gedaan. Daar sta je dan, tussen twee vuren: tussen groepstherapie die niet volstaat en “een kans” in Leuven.

Hier zijn we nu. Het is 2022. Jonas zit nog altijd niet op de juiste plaats. Hij heeft nog altijd geen zin voor het leven gevonden. Hij is heel onzeker, ook al heeft hij veel talenten. En wij worden daar als gezin niet goed in begeleid. Hulpverleners doen hun best, maar met de middelen van vandaag kan het gewoon niet beter. Wie brengt eindelijk verandering? 

* Helena en Jonas zijn twee fictieve namen. Hun echte namen zijn gekend bij de redactie.