Ze mogen opnieuw naar de campus, maar universiteiten van Gent en Antwerpen zien veel minder studenten in aula
Universiteitsstudenten mogen al enkele weken weer naar de campus om les te volgen, maar blijkbaar staan ze daar niet voor te springen. De universiteiten van Gent en Antwerpen zien beduidend minder studenten dan verwacht. "Het online aanbieden van lessen kan daarbij een rol spelen", klinkt het bij Tine Dezeure van UGent.
Studenten aan Vlaamse universiteiten kunnen al even weer naar de aula om les te volgen. Maar nu blijken ze toch niet allemaal massaal terug te keren naar de campussen. "Dat komt omdat er in sommige richtingen toch nog lessen online gestreamd worden", zegt Tine Dezeure van UGent. "Maar in de opleidingen waar de lessen niet gefilmd worden, denken we wel dat het studenten kan stimuleren om naar de campus te komen."
De UGent benadrukt wel dat professoren volledig vrij mogen beslissen of ze lessen online aanbieden. "We vragen wel of ze dit overleggen met hun opleidingscommissies", gaat Dezeure verder. "Toch hopen we dat studenten echt fysiek naar de les gaan, want onderzoek wijst uit dat studenten die vaker naar de les gaan, meestal betere punten behalen."
Professor Hendrik Vos: "Ik blijf het doen, maar niet van harte"
Hendrik Vos, professor Europese Studies aan de UGent, zegt in "De ochtend" op Radio 1 dat hij zijn lessen zal blijven streamen. "Maar het is niet echt van harte. De manier van lesgeven verandert toch wat als alles wordt opgenomen. Dan ga je je als lesgever toch wel wat op een andere manier gedragen. Alles wat je zegt, kan de wijde wereld ingaan."
"In een auditorium heb je soms de neiging om eerst iets prikkelend of provocerend op te werpen en daarna nuancerend weer af te wikkelen. Maar als je zulke provocerende stelling uit hun context haalt, zit het spel op de wagen. Dus als lesgever heb je nu de neiging om wat voorzichtiger te zijn. Al zal dat wel afhangen van vak tot vak, maar in mijn faculteit ben je toch wel wat voorzichtiger. Want die veilige, vertrouwde omgeving is er niet meer."
Ook mist Vos wat non-verbale communicatie: hoe reageren studenten op de les? Kan ik sneller gaan of moet het trager? "Die reacties bepalen mee de sfeer van een les."
Digitaal alternatief blijft aan Universiteit Antwerpen
Ook aan de Universiteit Antwerpen komen er beduidend minder studenten naar de les dan verwacht. "En daar zijn verschillende redenen voor: corona is nog niet helemaal voorbij, maar ook bijna alle lessen kunnen thuis online gevolgd worden. Het digitale alternatief is er dus nog steeds. Lessen worden opgenomen of er is een livestream", vertelt Peter De Meyer van de Universiteit Antwerpen.
"De studenten die dan toch naar de les komen, zijn erg gemotiveerd en heel actief in de les", aldus De Meyer. De lessen zullen zeker dit academiejaar nog gestreamd worden aan de Universiteit Antwerpen. Of het volgend jaar nog zo is, weet de universiteit nog niet.
Mindere leerprestaties
Welk effect heeft dat afstandsonderwijs eigenlijk op onderwijs en leren? Wouter Duyck, professor cognitieve psychologie en vice-voorzitter NVAO, ziet zeker de waarde van afstandsonderwijs, zo vertelt hij in "De wereld vandaag" op Radio 1. "In de coronapandemie heeft het in het hoger onderwijs ook de leerprestaties op peil kunnen houden." Toch heeft afstandsonderswijs inderdaad een duidelijk negatief effect op aanwezigheid, zegt hij.
Studenten bekijken die opnames vaak niet of aan driedubbele snelheid. Dat zorgt voor minder studietijd en ook voor minder leerprestaties
"En vervolgens heeft het ook een negatief effect op leren. Want studenten bekijken die opnames heel vaak niet of aan driedubbele snelheid. Dat zorgt voor minder studietijd en ook voor minder leerprestaties."
Studie-engagement
Wat volgens Duyck vaak wordt onderschat, is dat je met een lesactiviteit ook echt studietijd op gang trekt. "Je kunt er niet omheen dat het studierendement in Vlaanderen een probleem is: slechts 1 student op 3 slaagt nog op alle vakken in het eerste jaar. Ook studentenarbeid wordt steeds frequenter. 15 jaar geleden werkte 1 student op de 3 tijdens het academiejaar, zo wees een onderzoek van Randstad uit. Vandaag werkt 70 procent van de studenten in het eerste jaar. Dat is bovendien vooral om plezieruitgaven te financieren. Dus je ziet een schuivende focus in studietijd, in studie-engagement. Lesopnames mogen er voor mij niet toe leiden dat dat studierendement verder ondergraven wordt."
Ook het sociale aspect van een (fysieke) les wordt onderschat, vindt hij. "Een les leidt ook tot interactie met een docent en ook met medestudenten. Dat sociale element blijkt wel cruciaal te zijn om onderwijs tot een goed einde te brengen."
Waar dan wel?
Niet dat hij daarmee het kind met het badwater wil weggooien. "Gespecialiseerde goede vormen van digitaal onderwijs - zoals korte kennisclips of bepaalde vormen van groepswerk - die een aanvulling zijn op het reguliere aanbod werken wel goed. Dat vergt infrastructuur en bijzondere competenties van het lesgevend personeel: een digitaal vak zit helemaal anders in elkaar dan een gewoon vak."
Ook ziet hij een duidelijke rol voor digitaal onderwijs bij studenten die het moeilijker hebben om in een les te geraken: zieke studenten, internationale studenten en ook werkstudenten. "In Vlaanderen haalt maar 6 procent van de werkende volwassenen een diploma in het hoger onderwijs. In de OESO-landen is gemiddeld 20 procent van de studenten die een diploma haalt een volwassen persoon. Dus in Vlaanderen bereiken we onze werkende bevolking weinig met ons hoger onderwijs. Op dat vlak hebben die lesopnames wel een belangrijke rol."
