Vlaams-Oekraïense Anastacia trok langs bevrijde gebieden: "Dood en vernieling, verkrachtingen, foltering"

De hele regio rond de Oekraïense hoofdstad Kiev is opnieuw in handen van het Oekraïense leger. De Russische troepen hebben zich daar teruggetrokken en concentreren zich nu op het zuiden en het oosten van het land. 

Internationale nieuwsagentschappen konden intussen al enkele van de verlaten gebieden bezoeken. Ze troffen er schokkende taferelen aan, met lichamen van doodgeschoten burgers her en der op de straten.

Ook de Vlaams-Oekraïense Anastacia Galouchka, die werkt voor een Amerikaanse krant, is gisteren in enkele gebieden geweest. "Wanneer je die steden binnenkomt, zie je in hoe hard die verwoest zijn. Ze zijn eigenlijk met de grond gelijkgemaakt. De mensen die uit hun kelders komen of vanonder het puin vandaan komen, zijn getraumatiseerd. Ze hebben daar meer dan dertig dagen onder constante bombardementen vastgezeten, onder constante bedreiging van het Russische leger."

Ze heeft ook met mensen kunnen spreken, verhalen die haar koude rillingen bezorgden. "Er waren bepaalde bataljons van het Russische leger die massaal oorlogsmisdaden begingen, die vrouwen en kinderen hebben verkracht voor de ogen van hun familie. Er zijn verhalen van het Russische leger dat huizen binnenging waar op de deuren aangegeven stond dat er kinderen zaten. Ze schoten daar hele families dood in hun schuilkelders. Er werd geplunderd, geroofd, verkracht."

"Er zijn uitgebrande auto's te vinden aan inritten van dorpen, die zijn van mensen die nog probeerden te vluchten maar halverwege werden belaagd door het Russische leger. In huizen en op straten liggen nog lijken en die kunnen zelfs niet geëvacueerd worden omdat de Russen voor hun aftocht mogelijk nog mijnen hebben geplaatst. Er zijn ook appartementsgebouwen waar je de raketinslagen ziet, die totaal uitgebrand zijn."

"Mensen vertelden over de angst om een Russische soldaat tegen te komen op straat, omdat er dan een kans was om een kogel door het hoofd te krijgen. Binnenzitten wanneer je geen goede schuilkelder hebt, terwijl er overal raketten ontploffen, was ook vaak geen optie."

Ook Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch zegt dat ze oorlogsmisdaden heeft vastgesteld in Oekraïne, onder meer verkrachting en executies. Er is ook sprake van Russische plundering van privébezit van Oekraïense burgers. "Hier zijn oorlogsmisdaden gebeurd, dat kan je 100 procent vaststellen", is Galoesjka stellig. "Journalisten, de lokale administratie, Human Rights Watch... iedereen probeert zoveel mogelijk verhalen te verzamelen, nu de mensen er nog zijn."

Galoesjka kijkt met een bang hart naar het lot van de stad Tsjernihiv, in het noorden van Oekraïne. Ook daar trekken de Russische troepen zich stilaan terug. Tegelijkertijd kwamen uit die stad de voorbije weken noodkreten. De stad is lang omsingeld door Russische troepen, en net als in Marioepol kwamen er berichten over een tekort aan voedsel en water.

Het is de bedoeling om daar nu de situatie te gaan bekijken. "Ik vrees dat dat een klein Marioepol zal zijn", zegt Galoesjka.

In de hoofdstad Kiev zelf is het leven stilaan op gang aan het komen, zegt NOS-correspondent David Jan Godfroid. "Het is hier al vier, vijf dagen rustig, geen inkomend vuur. Gisteren was er ook weer een markt op het centrale plein in Kiev, de eerste marktkramers keren stilaan terug. Er waren ook wel enkele klanten, maar je moet weten dat een heel groot deel van de inwoners de hoofdstad ontvlucht is."

Volgens David Jan Godfroid is 1,5 tot 2 miljoen inwoners weggetrokken uit Kiev. "Er zijn tekenen dat mensen stilaan beginnen terug te keren. Het zijn nog geen enorme aantallen, mensen zullen het eerst even willen aanzien of dit standhoudt. Maar als dat zo is, dan zie ik volgende week mensen op grotere schaal terugkeren."