Presidentsverkiezingen gewonnen, maar wat nu? Deze uitdagingen wachten Emmanuel Macron

Met een resultaat van 58,5 procent van de stemmen mag Emmanuel Macron nog eens vijf jaar aan het hoofd staan van de Franse Republiek. Opnieuw moet Marine Le Pen van het radicaal-rechtse Rassemblement national een nederlaag toegeven, maar ze doet het wel opvallend beter dan vijf jaar geleden toen ze "slechts" 33 procent van de stemmen behaalde (nu 41). 

De resultaten liggen dit jaar dichter bij elkaar en dat maakt opnieuw de verdeeldheid duidelijk in Frankrijk. Die verdeeldheid viel al op na de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. Meer dan de helft van de Fransen koos toen voor een antisysteempartij, voor uiterst-links of uiterst-rechts dus.

"Macron had al een verdeeld Frankrijk in 2017 (de vorige presidentsverkiezingen, red.)", weet professor politieke wetenschappen Nathalie Brack (ULB). "Hij zei toen dat hij de verzoening in gang ging zetten, maar dat heeft hij niet gedaan. Het is op zich dus niet echt verrassend dat Frankrijk nu nog meer verdeeld is."

Dat ziet ook socioloog Mark Elchardus. "Bij zijn aanvaardingsspeech in 2017 benadrukte Macron dat zijn grote taak het verzoenen van Frankrijk was. Dat is een taak waar hij grandioos in mislukt is want de verdeling is nu nog veel groter." Elchardus verwijst bijvoorbeeld naar de beweging van de gele hesjes en de rellen die daardoor uitbraken. 

Journalist en Frankrijkkenner Steven Decraene besluit dan ook dat Emmanuel Macron zich zal moeten "heruitvinden". "Hij is dat ook van plan", voegt hij eraan toe. "In de tweede ronde heeft hij gezegd dat hij andere accenten zal leggen. Dat zal nodig zijn want het populistisch blok in Frankrijk is gegroeid, zowel de rechter- als de linkerzijde." 

Om de verdeeldheid in Frankrijk te verkleinen, zal Emmanuel Macron volgens Elchardus vooral sociaal-economische maatregelen moeten nemen. Iets waar Macron op het einde van zijn campagne zelf al op heeft ingespeeld. "Het is opvallend dat hij de laatste twee à drie dagen een aantal maatregelen heeft aangekondigd die in het programma van Le Pen stonden. Hij zei: 'ik ga de pensioenen indexeren en zorgen dat de benzine en diesel aan de pomp minder duur worden'."

Macron hintte dus zelf al naar de maatregelen die hij zal nemen, maar de vraag is of hij dat echt zal doen. En meer nog: of hij deze maatregelen zal kunnen invoeren. "Vergeet niet: de Franse presidentsverkiezingen, dat is een eerste en tweede ronde, maar nu komt een zogenaamde derde ronde. Dat zijn de parlementsverkiezingen", legt Decraene uit.

"Traditiegetrouw is het zo dat de Fransen dan hun afgevaardigden naar het Franse parlement stemmen en meestal de meerderheid geven aan de president. Dat ziet er nu misschien wel anders uit. De kans bestaat dat er plots heel veel linkse kiezers een links parlement zullen kiezen en dan moet Emmanuel Macron misschien water bij de wijn doen."

Elchardus ziet nog een andere mogelijkheid. "Het is ontegensprekelijk zo dat zowel het nationalistische kamp als het linkse kamp heel sterk staan. Ik denk dat er een kans is dat links én de nationalisten samen in de Assemblée een meerderheid zullen halen en dat Macron geen meerderheid meer heeft." 

Macron heeft een meerderheid in het parlement nodig om zijn beleid ten volle te kunnen voeren. "Als hij een meerderheid kan bouwen, heb je in Frankrijk een sterke president die veel kan doen. Want bijna alle thema's van de campagne zijn eigenlijk het domein van de wetten en dus van het parlement. Het samenwerken met het parlement wordt anders als er een cohabitatie (meerderheid in parlement is van een andere strekking dan die van de president, red.) is of als hij een coalitie moet vormen", vat Brack samen. 

Maar ook dan is het volgens haar niet zeker dat Macron zijn beleid drastisch zal veranderen. "Als hij de parlementsverkiezingen wint en een meerderheid heeft in het parlement, is de kans ook groot dat hij gewoon een remake doet van 2017. Het is zijn laatste mandaat dus hij kan meer risico nemen. Al moet hij natuurlijk ook denken aan de toekomst van zijn partij." 

Hoe dan ook moet Macron sowieso iets doen aan de verzoening van Frankrijk, aldus Brack. "Anders wordt het echt super moeilijk in de toekomst, met geweld en ontevredenheid aan de linker- en rechterzijde", besluit ze.