Bomen nemen minuscule plasticdeeltjes op langs hun wortels
Berken, sparren en eiken nemen via hun wortels nanoplastics op en transporteren die ook naar de bovengrondse delen van de plant. Dat is gebleken uit laboratoriumonderzoek in Zwitserland. De gevolgen voor de voedselketen zijn nog niet duidelijk.
Plastic afval vervuilt nu alle ecosystemen ter wereld, zelfs als die ver verwijderd zijn van de bewoonde wereld.
Plastic is een petroleumproduct dat extreem traag uit elkaar valt. Volgens een Duitse studie doet een plastic zakje er 10 tot 20 jaar over om te desintegreren, een plastic drinkstrootje 200 jaar en een plastic fles 450 jaar.
Tijdens die trage desintegratie worden de voorwerpen vermalen tot steeds kleinere deeltjes: microplastics (kleiner dan 5 mm) en vervolgens nanoplastics (kleiner dan 1.000 nanometer, een duizendste van een millimeter).
Vooral de nanoplastics vormen een potentieel gevaar voor levende organismen, aangezien die de minuscule deeltjes kunnen opnemen. De deeltjes stapelen zich op in het weefsel en er zijn aanwijzingen dat ze chronische ontstekingen kunnen veroorzaken.
Planten en nu bomen
Er zijn nog maar een handvol studies uitgevoerd om na te gaan of planten nanoplastics opnemen via hun wortels, en geen enkele studie legde zich toe op bomen.
Eerdere studies bij uien toonden aan dat nanoplastics de wortelcellen kunnen beschadigen en zo de groei van het wortelstelsel kunnen hinderen.
Nu heeft een team onder leiding van Arthur Gessler van het Zwitserse Federaal Instituut voor Bos-, Sneeuw- en Landschapsonderzoek WSL de opname onderzocht van nanoplastics door drie soorten veel in bossen voorkomende bomen, namelijk berken, sparren en wintereiken.
Daarvoor markeerden de onderzoekers polystyreen nanodeeltjes van 28 nanometer met een zware koolstofisotoop en voegden die toe aan water. Dat werd vervolgens toegediend aan de onderste wortels van zaailingen van de drie soorten bomen.
Ook plastics in de bladeren en de stam
Al na één tot vier dagen kon het team de zware koolstofvariant - en dus de aanwezigheid van nanoplastics - detecteren in het weefsel van de planten, vooral in de onderste wortels die in contact kwamen met het water met de naonplastics. Ze vonden echter ook kleine ophopingen in de hogere wortels en de bladeren.
Bij de berk, die grote hoeveelheden water verbruikt, werden ook aanzienlijke hoeveelheden nanoplastics in de stam gevonden.
De onderzoekers gaan ervan uit dat de nanopartikels getransporteerd worden via het xyleem, het transportweefsel in planten dat water en daarin opgeloste stoffen vervoert van de wortels naar de bladeren.
Het team wil in verder onderzoek nu nagaan of de nanoplastics de fotosynthese verstoren en zo de voeding van planten beïnvloeden.
Plastic in bos-ecosystemen
Hoe alarmerend zijn de bevindingen voor het milieu? De opgenomen hoeveelheden microplastics zijn erg klein, zei Gessler.
“Als bomen echter jarenlang aan dergelijke concentraties worden blootgesteld, kunnen we zeker verwachten dat er aanzienlijke volumes worden getransporteerd naar de bladeren, de stam en de takken en zich daar vervolgens zullen ophopen", zo zei hij.
Planten vormen de basis van de voedselketen en plastic kan dus via hen in bos-ecosystemen binnendringen.
Gessler denkt dat het probleem enkel aan de bron aangepakt kan worden, door het gebruik van wegwerpplastic waar mogelijk te verbieden en zo veel mogelijk materiaal te recycleren.
De studie van de onderzoekers van het Zwitserse WSL en een Britse en Duitse collega is gepubliceerd in iForest—Biogeosciences and Forestry. Dit artikel is gebaseerd op een persmedeling van het WSL en een telex van het persbureau IPS.