Frans Cools op zijn 90e verjaardag, met een replica van het Atomium dat hij heeft gebouwd.
Photo News 2019

Frans Cools, de werfleider bij de bouw van het Atomium (en van de viaducten in Merksem en Vilvoorde) is overleden

In Tessenderlo is afgelopen weekend Frans Cools overleden. Zijn naam zegt je misschien niet meteen iets, maar wat hij nalaat doet allicht meer dan één belletje rinkelen. Hij was ingenieur en werfleider bij de bouw van het Atomium in Brussel en tal van andere beroemde en beruchte constructies in ons land, zoals de kerncentrales en het viaduct over de Brusselse ring in Vilvoorde. Cools is 93 jaar geworden.

Frans Cools werd geboren in 1929 en was nog geen 30 toen hij werfleider werd bij de bouw van het Atomium in Brussel. Het monumentale bouwwerk was ontworpen door ingenieur André Waterkeyn ter gelegenheid van Expo 58, de Wereldtentoonstelling die in 1958 in ons land gehouden werd.

Op dat moment had Cools al enige naam en faam verworven in Katanga, in Belgisch Congo, waar hij als ingenieur voor het Waalse bedrijf Les Ateliers de Constructions de Jambes et Namur een brug van 780 meter lang gebouwd had. Het was daar dat hij de opdracht kreeg om werfleider te worden. "In 1956 schoven ze daar een plan onder mijn neus: een bizarre constructie van 102 meter hoog en 2.500 ton zwaar met negen bollen met een doorsnede van 18 meter. Een ijzeratoom dat 165 miljard keer was uitvergroot. Of ik het zag zitten om dat te bouwen? Natuurlijk zag ik dat zitten", vertelde hij 3 jaar geleden, bij zijn 90e verjaardag, aan Het Belang Van Limburg.

"Alles was nog primitief, alles was nog handwerk, er waren nog geen kranen", vertelt Frans Cools in deze reportage van 11 april 1998, 40 jaar na Expo 58.

Videospeler inladen...
Frans Cools (links) als werfleider bij de bouw van het Atomium.
Photo News 2019

Het kan nog duizend jaar blijven staan.

Frans Cools over het Atomium

Als werfleider was Frans Cools verantwoordelijk voor de organisatie en coördinatie van de werf én voor de kwaliteit van het afgeleverde werk. De bouw van het Atomium werd een huzarenstuk. Pas op de dag van de opening van Expo 58 was het monument klaar.

Het werd dé blikvanger van de Wereldtentoonstelling en die status van blikvanger heeft het vandaag nog altijd. Nochtans was het de bedoeling om het Atomium na afloop van Expo 58 weer af te breken. Maar het was zo goed en sterk gebouwd dat het een onwrikbaar icoon is geworden, aan de voet van de Heizel. "Het kan nog duizend jaar blijven staan", zei Cools.

Het Atomium is vandaag nog altijd een icoon.

Bruggenbouwer

Het Atomium leverde Frans Cools wereldfaam op. Zo werd hij in Japan uitgenodigd, hij mocht er als eerste Belg sinds de Tweede Wereldoorlog keizer Hirohito ontmoeten. "De man die België ballen gaf", het is een van de titels waarmee de ingenieur uit Tessenderlo bedacht werd.

Maar ook in eigen land kende Cools succes. Hij was verantwoordelijk voor de bouw van tal van belangrijke constructies in ons land. Om er een paar te noemen: de elektriciteitscentrales van Mol en Merksem, alle Belgische kerncentrales, de liften in de Limburgse steenkoolmijnen, de toren van de koolmijn in Winterslag (Genk)...

Cools was trouwens een bruggenbouwer, letterlijk. Hij bouwde de 700 meter lange brug boven de Maas in Dinant. En naar eigen zeggen heeft hij zowat alle bruggen boven de Belgische snelwegen gebouwd, zoals daar zijn: het viaduct van Merksem (aan het Sportpaleis), van Remouchamps (dat de vallei van de Amblève overspant) én van Vilvoorde (over de Brusselse ring). Dat laatste noemde hij zijn moeilijkste project: "Vier jaar lang heb ik daaraan gewerkt."

Viaduct van Vilvoorde
Viaduct van Merksem
BELGA/WAEM
Mijntoren van Winterslag

"Hij was nog opperbest"

Frans Cools heeft altijd in Tessenderlo gewoond. Na de dood van zijn vrouw 10 jaar geleden leefde hij alleen, maar volgens zijn zoon was hij opperbest. Hij woonde nog thuis en volgde de actualiteit en de koers op de voet. "Hij verzorgde zich ook uitstekend. Ten tijde van corona droeg hij altijd een mondmasker, als hij al eens buitenkwam," vertelt Marc Cools in Het Belang Van Limburg.

Twee weken geleden ging hij voor het eerst naar een bijeenkomst zonder masker. "En toen heeft hij prompt corona opgedaan. Hij was daar wat ziekjes van." Enkele dagen geleden kwam Cools ten val in zijn huis en liep hij een hoofdwonde op. Hij werd overgebracht naar het ziekenhuis in Diest, waar hij zaterdag overleden is.

Meest gelezen