Kunstwerkattest vervangt kunstenaarsstatuut: "Noodzakelijke update voor sociale bescherming"
Binnenkort zullen kunstenaars een aanvraag kunnen indienen voor het "kunstwerkattest". Dat is de opvolger van het "kunstenaarsstatuut" en geeft mensen die in de artistieke sector werken een aanvullende uitkering in periodes waarin ze te weinig opdrachten hebben. Naar alle waarschijnlijkheid keurt de federale ministerraad het nieuwe attest vrijdag goed.
Bijna 20 jaar geleden riepen toenmalig minister van Sociale Zaken Frank Vandenbroucke (Vooruit) en minister van Werk Laurette Onkelinx (PS) het kunstenaarsstatuut in het leven. Kunstenaars met een kunstenaarsvisum of -kaart worden daardoor voor de sociale zekerheid gelijkgesteld aan werknemers en kunnen belastingvrij een dagvergoeding ontvangen voor hun artistieke prestaties en/of onkosten. Tussen twee jobs door kunnen ze ook een werkloosheidsuitkering krijgen.
"Vandaag biedt het kunstenaarsstatuut al een unieke sociale bescherming, maar het was tijd voor een update, aangepast aan de huidige realiteit waarin kunstwerkers aan de slag gaan", vertelt minister van Sociale Zaken Frank Vandenbroucke. En dus komt er een nieuwe versie, met een nieuwe naam: het "kunstwerkattest". In "De ochtend" op Radio 1 licht Vandenbroucke het nieuwe attest uitgebreid toe.
Beluister hieronder het interview met federaal minister voor Sociale Zaken Frank Vandenbroucke (Vooruit) in "De ochtend"
Minister Vandenbroucke: "Met kunstwerkattest moeten kunstenaars toegang krijgen tot volwaardige sociale bescherming"
Het kunstwerkattest geeft kunstenaars op een eenvoudige en adequate manier toegang tot onze sociale zekerheid. Ze krijgen volledige sociale bescherming, zoals geldt voor elke werknemer. Het attest is vijf jaar geldig en de aanvraag zullen kunstwerkers kunnen indienen bij een nieuwe federale kunstwerkcommissie.
"Op basis van een kwalitatief sterk onderbouwd dossier krijgen kunstwerkers zekerheid voor vijf jaar", legt minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) uit. "Op die manier kunnen ze zich volledig concentreren op hun artistieke creatie, in plaats van zich overal telkens te moeten verantwoorden voor werk dat ze leverden en hoeveel."
Het nieuwe attest kwam tot stand via het participatieplatform "Working In The Arts" waarop deelnemers voorstellen konden doen voor de update. "Voor het eerst gaven we de pen aan de vertegenwoordigers van kunstwerkers, en ik ben opgetogen over het resultaat", aldus Vandenbroucke. "Het nieuwe kunstwerkattest vertrekt vanuit praktijkinzichten, en dat is bijzonder belangrijk."
Het nieuwe kunstwerkattest vertrekt vanuit praktijkinzichten, en dat is bijzonder belangrijk
Starters
Een van die praktijkinzichten is dat het voor jonge kunstenaars moeilijk is om het statuut te verkrijgen. Zij moeten kunnen bewijzen dat ze al voldoende gewerkt hebben in de artistieke sector, iets wat logischerwijs niet eenvoudig is in het begin van je loopbaan.
Daarom komt er nu een "voorlopig kunstwerkattest voor starters". Met dat tijdelijke attest krijgen beginnende kunstwerkers drie jaar de kans om de voorwaarden waar te maken die nodig zijn voor een definitief kunstwerkattest. Gedurende die drie jaar krijgen ze meteen alle voordelen die met het definitieve attest gepaard gaan.
Een kunstwerker wordt omschreven als 'iemand die een noodzakelijke artistieke bijdrage levert aan een artistieke creatie of uitvoering'. Het kan gaan om kunstenaars, maar evengoed om technische of ondersteunende activiteiten met artistieke impact.
Een voorbeeld: iemand die het ontwerp van een lichtshow verzorgt, is een kunstwerker. Iemand die met kabels sleept of instaat voor de ticketverkoop is dat niet omdat die geen "artistieke impact" heeft.
Iets strenger
Maar een eenvoudiger intrede in het nieuwe systeem wil volgens Vandenbroucke niet zeggen dat de lat nu lager gaat liggen, integendeel. "Vandaag is het zo dat je drie activiteiten moet bewijzen om een verlenging te krijgen van de toegang tot de bijzondere regeling in de werkloosheid", legt Vandenbroucke uit. "Daar worden we strenger en gaan artiesten over een periode van drie jaar 78 dagen moeten bewijzen. Zo willen we voorkomen dat ze blijven hangen in die bijzondere werkloosheidsregeling die aangepast is aan het leven van een echte kunstenaar", aldus de minister.
Onzichtbaar werk
Het nieuwe attest houdt ook rekening met het "onzichtbare" werk van kunstenaars zoals het instuderen van teksten als acteur of de research voor een boek. Dat is belangrijk voor het recht op hun kunstwerkuitkering.
"Kunstwerkers werken vaak in grillige contractuele omstandigheden, en leveren vaak onzichtbaar werk als voorbereiding op een presentatie of verkoop van hun artistieke eindresultaat", verduidelijkt minister van Werk Dermagne (PS). "In die voor het klassieke stelsel moeilijk te traceren periodes wordt vanaf nu niet meer de vraag gesteld 'of je nog werkt'. In deze regeling telt voortaan wat je binnen een periode van meerdere jaren globaal bijdraagt."
Nieuw is ook dat de kunstwerkcommissie -die moet beoordelen of iemand het kunstwerkattest krijgt- voor de helft zal bestaan uit mensen uit de kunstsector. De andere helft zijn vertegenwoordigers van de sociale zekerheidsinstellingen en de sociale partners.
Vrijdag wordt het kunstwerkattest hoogstwaarschijnlijk goedgekeurd door de ministerraad.