Aangespoelde walvissen niet ruimen, maar laten liggen, is volgens nieuw onderzoek goed voor de biodiversiteit
Een aangespoelde walvis laten liggen, is goed voor de biodiversiteit. Dat blijkt uit een nieuw Nederlands onderzoek waarbij ze een walvis maandenlang hebben laten ontbinden op een verlaten Waddeneiland. "Leuk experiment dat voor onze kust helaas niet haalbaar is", klinkt het bij ons.
Een walvis die aanspoelt op een van onze stranden is een vrij unieke gebeurtenis. Niet alleen komt het niet zo vaak voor, het kadaver wordt ook vrij snel geruimd. "Grote kadavers veroorzaken heel wat overlast", zegt maritiem bioloog Jan Haelters van het Mathematische Model van de Noordzee (BMM) aan VRT NWS. "Als de wind slecht zit, kun je zo’n kadaver kilometers ver ruiken."
BEKIJK – Een aangespoelde vinvis wordt geruimd van op het strand van De Haan (beelden uit 2018):
Ook in Nederland wordt zo'n groot kadaver meestal geruimd, maar onderzoekers van de Rijkswaterstaat en Wageningen Marine Research gooiden het in 2020 over een andere boeg. Uit wetenschappelijke nieuwsgierigheid lieten ze een aangespoelde walvis maandenlang ontbinden.
De walvis spoelde aan op Rottumerplaat - een onbewoond Waddeneiland - waar het rustig kon blijven liggen. Het dier werd wel wat verder van het strand gesleept, zodat het zeker geen overlast zou veroorzaken voor het scheepvaartverkeer. De wetenschappers namen regelmatig staaltjes, zetten insectenvallen en camera's uit, en hielden het kadaver 7 maanden lang nauwgezet in het oog.
IN KAART - De ligging van de Waddeneilanden en Rottumerplaat:
"We hadden verwacht dat het een feestmaal zou zijn voor vogels, want die komen ook altijd gretig af op aangespoelde zeehonden", zegt onderzoeksleider Martin Baptist van Wageningen Marine Research aan de Nederlandse omroep NOS. Alleen bleek de walvishuid te dik voor de vogels om open te prikken. "Ze stonden er een beetje beteuterd bij te kijken."
De aangespoelde walvis bleek vooral populair bij kevers. Er kwamen in het totaal bijna 60 verschillende soorten op af. 21 daarvan kwamen eerder niet voor op het eiland. De wetenschappers vermoeden dat ze van het vasteland zijn komen aanvliegen.
Het kadaver was ook goed voor de vruchtbaarheid van de zeer arme bodem. "De samenstelling van de bodem wordt diverser. Die was kalkarm, maar daar komt nu verandering in door de kalk in de beenderen van de walvis en dat leidt tot een rijkere biodiversiteit."
FOTO: "De komende jaren gaan er nog generaties kevers plezier beleven aan dit kadaver", zeggen de onderzoekers:
De onderzoekers raden aan om aangespoelde walvissen vaker te laten liggen. Met als belangrijke randvoorwaarden dat ze geen overlast of risico’s vormen voor mensen en het scheepvaartverkeer niet hinderen. Er zouden ook al vervolgonderzoeken zijn gepland, al is het daarvoor wachten tot een nieuwe walvis op een goede locatie aanspoelt.
FOTO - Een Nederlandse onderzoeker neemt een staaltje van de ontbindende walvis:
Niet realistisch voor onze kust
Tot zover Nederland, maar hoe haalbaar is het om een dode walvis te laten liggen op onze stranden? De Vlaamse maritieme bioloog Jan Haelters is daar vrij duidelijk over. "Het is een leuk experiment dat bij ons helaas niet realistisch is", zegt hij duidelijk. "Wij hebben geen wilde gebieden waar geen mensen komen zoals in Nederland."
Toch wil dat niet zeggen dat alle aangespoelde dieren bij ons altijd worden geruimd. "Bij een dode zeehond gebeurt het wel eens dat we het laten liggen", zegt Haelters. "Er zijn dan een aantal organismen op het strand, maar ook vogels en vossen die daarvan eten. Een groter kadaver laten liggen, is niet mogelijk. Daar is onze kust te druk voor."
FOTO - Vinvis Antonius die in 2018 aanspoelde op het strand van De Haan, lokte toen heel wat kijklustigen:
