Daar is het "embargo in slowmotion" op Russische olie: hoe gaan wij dat hier voelen?

Zowat 30 procent van de ruwe olie die arriveert in ons land komt uit Rusland, zo leren cijfers van Energia, de koepel van grote oliebedrijven in ons land. Johan Mattart van de federatie van brandstoffenhandelaars Brafco spreekt van 180.000 vaten ruwe olie per dag.

Al die olie gaat naar 2 raffinaderijen in de haven van Antwerpen, die daar andere producten van maken. Opvallend is dat sommige van die spelers de voorbije weken en maanden al aan een soort "zelfsanctionering" deden en dus geen Russische olie meer aankopen. Dat is onder meer het geval voor TotalEnergies Refinery Antwerp.

Dat hangt natuurlijk af van de beschikbare alternatieven. Maar voor een land als België moet dat niet al te moeilijk zijn, denkt energie-expert Thijs Van de Graaf (UGent). "Die termijn ligt binnen de lijn van de verwachtingen. De wereldmarkt voor olie is bovendien goed ontwikkeld, waardoor het mogelijk moet zijn om tegen dan alternatieve leveranciers te vinden."

Op dat vlak heeft België met de haven van Antwerpen een enorme troef om snel te kunnen schakelen. "En we liggen vlak bij een nog grotere importhub: de haven van Rotterdam. Tussen beide havens loopt ook een pijpleiding. Dan snap je dat het voor landen als Hongarije en Slovakije, die volledig omsloten zijn door land, veel moeilijker is om de olie-import anders te organiseren."

Wim De Wulf, de secretaris-generaal van Energia, beaamt dat. Bovendien is de industrie in België ook erg flexibel, zegt hij. "Onze raffinaderijen kunnen verschillende soorten ruwe olie verwerken, ongeacht hun eigenschappen."

"Je bent voor olie, in tegenstelling tot aardgas, niet zo afhankelijk van een paar spelers", zegt Van de Graaf. "Er zijn veel meer olieproducerende landen. Er is bovendien 1 wereldprijs voor aardolie, waardoor die tankers van eender welke haven kunnen vertrekken. Bovendien zitten de olieproducerende landen in hun productie nog altijd een eind onder hun plafond: ze zitten nog lager dan de productie die ze hadden vóór corona."

Bovendien kunnen de Verenigde Staten ook hun sancties tegen andere landen, zoals Venezuela of Iran versoepelen in het geval van een olieschok, denkt hij. "De VS zitten daar echt aan de knoppen."

Heel concreet wordt in ons land gekeken naar het Midden-Oosten, zegt Mattart. "We kijken naar Saudi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Irak en misschien dus ook Iran. Daarnaast is er ook meer invoer mogelijk uit Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk en zelfs uit Nigeria."

Energie-expert en onderzoeker aan de UGent Moniek de Jong (UGent) verwacht wel een "eerste schrikreactie aan de pomp", zei ze gisteren in "Terzake". "Maar ik denk dat het daarna heel snel weer sereen zal zijn. Er is genoeg olie op de markt beschikbaar."

Ook Mattart denkt dat de kans reëel is dat we dit aan de pomp zouden kunnen voelen. "Het aanbod vermindert met ongeveer 4 miljoen vaten per dag, dus dat zal wellicht een impact hebben op de prijs. Maar ik denk dat de prijsstijging eerder matig zal zijn, omdat het verbod op Russische olie gefaseerd wordt doorgevoerd. Als ze dat abrupt zouden gedaan hebben, had dat volgens sommige analyses tot prijsstijgingen van 70 procent hebben kunnen leiden."

Van de Graaf sust dan weer: "Dit is eigenlijk een olie-embargo in slowmotion. Er wordt al weken over gesproken. De olieprijzen hebben dit dus al voor een stuk ingecalculeerd. Bovendien is de olieprijs afhankelijk van veel meer parameters. Als ze in China naar nog meer coronalockdowns zouden gaan, zou de vraag sterk dalen en dus ook de prijzen."

"Het risico is inderdaad dat Rusland tegen dan ook nieuwe afnemers heeft gevonden", vermoedt Van de Graaf. "Zo zouden binnen een aantal maanden de internationale handelsstromen voor olie volledig verlegd kunnen zijn, maar dan minder efficiënt. Dat zou dan wel voor permanent hogere prijzen kunnen zorgen."