Iraans persagentschap: "VUB-gastdocent Djalali wordt ten laatste op 21 mei geëxecuteerd"

De Zweeds-Iraanse spoedarts, die gespecialiseerd is in rampengeneeskunde, werd in april 2016 gearresteerd toen hij daar was op uitnodiging van een Iraanse universiteit. Eind oktober 2017 werd hij veroordeeld tot de dood wegens spionage voor Israël. Volgens Teheran is Djalali ook medeplichtig aan de dood van twee Iraanse kerngeleerden.  

Mensenrechtenorganisaties zeggen dat hij nooit een eerlijk proces heeft gekregen. Volgens Amnesty International werd hij tot bekentenissen gedwongen door foltering en verbleef hij de eerste 3 maanden van zijn detentie in de isoleercel. Zijn advocaat mocht hem pas 7 maanden na zijn arrestatie bezoeken. Djalali zou ook in een slechte gezondheid verkeren.

Amnesty International probeert op dit moment nog meer informatie te vergaren. "Iran is notoir ontransparant wanneer het over deze zaak gaat, maar het is wel zeer onrustwekkend nieuws", zegt Wies De Graeve, de directeur van Amnesty International Vlaanderen, aan VRT NWS. "De dreiging die er altijd al was, wordt nu heel imminent. Dit doet denken aan de situatie eind 2020, toen hij  in isolement geplaatst is. Wij zijn zeer ongerust. Dit is een wake-upcall voor de beleidsmakers, in België en zeker in Zweden, Europees en wereldwijd om de  druk opnieuw op te voeren. Wij roepen Iran ook rechtstreeks op om dit niet te doen." 

Volgens De Graeve is het zeker een bewuste zet van Iran om deze aankondiging nu te laten uitlekken. "Maar wat er precies achter zit, welke belangen er spelen, ook dat is altijd erg onduidelijk. Internationale media leggen een verband met een proces dat in Zweden gaat beginnen tegen een Iraanse man die beschuldigd wordt van betrokkenheid bij bloedbaden in Iraanse gevangenissen eind jaren 80. Maar voor ons is er niet per se een verband, wij wijzen vooral op de verantwoordelijkheid van Iran zelf. We kunnen dit alleen maar beantwoorden met de grootst mogelijke internationale druk. "

Het effect van die internationale druk mag volgens Amnesty niet onderschat worden. "Iran is geen eiland, het land heeft ook economische en diplomatieke belangen, is ook met zijn imago bezig. Er zijn allerlei fora waar Iran functioneert en waar die druk uitgeoefend kan  worden en hoe breder en explicieter dat gebeurt, hoe beter het is om zijn leven te redden."

Volgens Gerlant Van Berlaer, spoedarts in het UZ en collega van Djalali, wil de Iraanse overheid wel expliciet druk zetten op de Belgische justitie. 

Het hof van beroep in Antwerpen buigt zich morgen over de zaak van drie Iraanse terreurverdachten. Dat Iran net nu voor de zoveelste keer de executie van Djalali opnieuw aankondigt, is volgens Van Berlaer niet toevallig. "Ze doen zelfs de moeite niet om het te verstoppen. De dag voordien kondigen ze dan aan dat hij op 21 mei wordt geëxecuteerd. Dat is puur de druk opvoeren om die uitspraak nog te beïnvloeden", benadrukt Van Berlaer.

Een vierde verdachte, de diplomaat Assadolah Assadi, kreeg 20 jaar celstraf. Hij heeft zijn beroep eerder al ingetrokken, maar het lijkt net om hem te doen. De Iraanse overheid heeft al laten uitschijnen dat ze Djalali willen ruilen tegen Assadi.

"Als ze Djalali executeren, dan moeten ze een andere pasmunt zoeken", stelt Van Berlaer. "Dit is natuurlijk een pasmunt die ruim onder de aandacht is geweest en waarvan de publieke opinie mee druk uitoefent op de autoriteiten. Al kunnen ze de executie ook als represaille uitvoeren."

De toestand van Djalali in de Iraanse gevangenis is nog steeds zorgwekkend. De VUB-gastdocent mocht al sinds eind vorig jaar geen contact meer hebben met zijn echtgenote. Daardoor werd er zelfs getwijfeld of hij nog in leven is. "Deze aankondiging doet vermoeden dat hij nog leeft", aldus Van Berlaer.  

Iran heeft ondanks oproepen van de Verenigde Naties en tal van landen nooit bewijzen willen voorleggen voor de aantijgingen. De VN klagen ook de harde omstandigheden aan waarin Djalali wordt vastgehouden. Ook in ons land is er herhaaldelijk actiegevoerd voor zijn vrijlating.