Steward getuigt over toegenomen hooliganisme in voetbal: "Wij zijn eerste contact, politie vaak rode lap op stier"

De voetbalcel bij Binnenlandse Zaken heeft dit jaar al 512 processen-verbaal ontvangen van voetbalsupporters die zich misdragen hebben. Het gaat dan over schelden, racistische leuzen scanderen maar even goed over fysiek geweld.

In totaal waren er zo op vier maanden tijd al bijna evenveel incidenten als op de laatste zes maanden van vorig jaar. Zo escaleerde het geweld alleen al in april dit jaar tijdens de matches Union-Beerschot, Club Brugge-Antwerp en Seraing-RWDM.

Glenn Mertens is al 28 jaar steward bij Royal Antwerp FC en maakt het voetbalgeweld dus vaak van dichtbij mee. "Het is een aantal jaren iets kalmer geweest, maar de laatste jaren is er toch opnieuw meer geweld in de stadions", getuigt hij in "Laat".

Volgens sociologen heeft het toegenomen geweld van de laatste maanden te maken met de coronacrisis. Dat voelt ook Mertens zo aan. "Men zat in lockdown. Er zijn wedstrijden gespeeld achter gesloten deuren. Heel veel supporters verloren zo een uitlaatklep, want dat is voetbal toch voor veel mensen." Emoties bleven opgekropt en zo nam de spanning toe. "Dat ontploft nu", aldus Mertens.

Stewards zijn de eerste verdedigingslijn en proberen escalatie te voorkomen. "Politie wordt altijd aanzien als 'de vijand' en is de rode lap op de stier", weet Mertens. "De steward is er om het eerste contact met hooligans te zijn, om op hen in te werken en om verbaal geweld of agressie de wereld uit te helpen." Wedstrijd per wedstrijd wordt bekeken hoeveel stewards er ingezet moeten worden. 

Stewards zijn vrij beperkt in wat ze kunnen en mogen doen om geweldplegers aan te pakken. "Je moet toch altijd je eigen veiligheid in rekening brengen, want die primeert nog steeds", aldus Mertens. "Elke wedstrijd brengt wel een bepaalde factor van onveiligheid met zich mee. Het hangt ervan af hoe je daarop reageert en anticipeert."

Geweldplegers slagen er namelijk nog steeds in om Bengaals vuur of andere wapens en attributen het stadion in te smokkelen. "Het is heel moeilijk om dat buiten het stadion te houden", weet Glenn. "Dat heeft veel te maken met de infrastructuur van het stadion zelf." Stewards hebben ook slechts beperkte bevoegdheden om mensen te fouilleren en controleren. "Wij kunnen alleen een oppervlakkige controle doen en mogen enkel de bovenkledij controleren", aldus Mertens. 

CEO van de Pro League Lorin Parys wil werk maken van strengere sancties voor geweldplegers en stadionverboden die snel opgelegd kunnen worden. Of dat zou kunnen werken, hangt volgens Mertens af van hoe zo'n stadionverbod opgevolgd wordt. 

"In de beginjaren moesten supporters met een stadionverbod zich tijdens de wedstrijd aanmelden op een politiekantoor, zodat ze zich niet in de buurt van het stadion konden begeven", herinnert Mertens zich. "Vandaag is dat niet meer mogelijk." In de praktijk blijft het dus lastig om mensen met een stadionverbod buiten het stadion te houden.

Ondanks het toegenomen geweld laat Mertens de moed niet zakken. Steward zijn is een passie voor hem. "Ik doe het uit liefde voor de club", zegt Mertens. "Stewarding is ook een vriendenkring. Je bouwt een enorme band op omdat je in situaties terecht komt waar je zeker op elkaar moet kunnen rekenen. Dat geeft wederzijds vertrouwen."