Beeldje in tweedehandswinkel blijkt 2.000 jaar oude Romeinse buste te zijn: "Van onschatbare waarde"
Een buste die een Amerikaanse kunsthandelaar voor 35 dollar (zo'n 33 euro) op de kop kon tikken in een tweedehandswinkel, blijkt een authentiek Romeins beeld van 2.000 jaar oud te zijn. Omdat het vermoedelijk om gestolen kunst gaat, kan het niet verkocht worden. Maar er een juiste geldelijke waarde op plakken is volgens experts onmogelijk. Het beeld heeft er dan ook een bewogen geschiedenis op zitten.
Laura Young is een jonge kunst- en antiekhandelaar. In 2018 stapte ze binnen in de vestiging van Goodwill in de stad Austin, in Texas. Goodwill is een keten van tweedehandswinkels die winsten schenkt aan goede doelen. Young hoopte er "iets cools" te vinden, vertelt ze aan de Britse openbare omroep BBC. Onder een tafeltje ontdekte ze een grote buste (een borstbeeld, red). Ze telde er 35 dollar voor neer, omgerekend is dat zo'n 33 euro. Met haar nieuwe aanwinst naast haar op de passagierszetel, vastgeklikt met de veiligheidsgordel, reed ze naar huis.
Toen Young de buste van naderbij bestudeerde in daglicht, merkte ze op dat het beeld eruitzag alsof het wel eens "heel heel oud" zou kunnen zijn. Ze zocht op Google naar Romeinse marmeren bustes en vond dat de afbeeldingen in de resultaten wel heel erg op "haar" beeld leken. Tijd voor verder onderzoek dus, en dat leidde Young naar experts van het veilinghuis Sotheby's. En zij hadden een verrassing van formaat: het beeld blijkt een authentieke Romeinse buste van 2.000 jaar oud te zijn, uit de eerste eeuw voor of de eerste eeuw na Christus.
Van Duitsland naar de Verenigde Staten, maar hoe?
Onderzoek wees uit dat de buste vorige eeuw tentoongesteld werd in het Pompejanum in Aschaffenburg, een stad in de Duitse deelstaat Beieren. Het Pompejanum, opgetrokken in de jaren 1840, was een nagebouwde Romeinse villa waar originele en nagemaakte Romeinse artefacten te zien zijn. Het werd zwaar vernield door bombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Het is niet duidelijk hoe de buste van Aschaffenburg naar Austin is geraakt. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog namen de Amerikanen Aschaffenburg in. Ze waren er gestationeerd tot het einde van de Koude Oorlog in 1990. Vermoedelijk heeft een Amerikaanse militair het ergens in die lange periode meegenomen naar de Verenigde Staten.
Onschatbare waarde
Omdat het verhaal geklasseerd kan worden als een kunstroof in oorlogstijd, kan Laura Young de buste niet verkopen. Ze slaagde erin contact op te nemen met de Duitse overheid om het beeld terug te sturen. Maar eerst wilde ze dat het in thuisstaat Texas tentoongesteld zou worden. Er werd een overeenkomst bereikt met het San Antonio Museum of Art om de buste uit te lenen, voor de definitieve terugkeer. In al die tijd stond de buste gewoon bij Young in haar woonkamer. "Hij zag er heel goed uit. En hij stond daar gewoon naar ons te staren, voor meer dan drie jaar."
Ik weet niet zeker of het mogelijk is om een juiste geldelijke waarde te plakken op iets dat zo'n grote geschiedenis heeft, maar wat nooit kan worden verkocht.
Het beeld staat nu dus tijdelijk tentoongesteld in het San Antonio Museum of Art. Het is een item van letterlijk onschatbare waarde, zegt Lynley McAlpine, curator bij het museum. "Ik weet niet eens zeker of het mogelijk is om een juiste geldelijke waarde te plakken op iets dat zo'n grote geschiedenis heeft, maar wat nimmer, nooit kan worden verkocht."
Wie stelt de buste eigenlijk voor?
Volgens Lynley McAlpine zou het mogelijk om een buste van Sextus Pompeius gaan. Dat is de jongste zoon van Gnaeus Pompeius Magnus, oftewel Pompeius de Grote. Hij was een militair en politiek leider die met Julius Caesar en Marcus Crassus het eerste Romeinse triumviraat vormde. Pompeius en Caesar keerden zich later tegen elkaar en vochten een burgeroorlog uit, waarbij Pompeius het onderspit delfde.
Pompeius' jongste zoon Sextus Pompeius nam uit wraak de wapens op en streed als veldheer tegen Caesar en het tweede triumviraat, waar onder andere Marcus Antonius deel van uitmaakte. Hij werd uiteindelijk gevangengenomen en op bevel van Marcus Antonius terechtgesteld zonder proces.
"Bitterzoet"
Het afscheid van de buste smaakte bitterzoet, zegt Laura Young, omdat ze wist dat ze waarschijnlijk nooit meer iets van die aard zou vinden. "Zelfs als ik nog iets waardevollers zou vinden, en het effectief zou kunnen verkopen en winst maken, dan zou hij (de buste, red) waarschijnlijk nog altijd de beste zijn." Ze heeft de buste in het museum al bezocht. "Het was goed om hem daar zo te zien, in zijn element, waar hij zou moeten zijn."
De definitieve terugkeer naar Duitsland staat gepland voor mei volgend jaar.
