"Shiften van 24 uur zonder tijd om te rusten": proces tegen ambulancedienst Ambuce van start in Antwerpen

"Als je neervalt, doe het dan niet in België als je goed geholpen wil worden", valt ambulancier Tim - een schuilnaam - meteen met de deur in huis. "Zeker in de grootsteden bestaat er een kans dat je verdergeholpen wordt door een overwerkte en niet-uitgeruste ambulancier."
De uitspraak doet de wenkbrauwen fronsen, maar verschillende ex-collega's van Tim staan hem bij.  Uit de gesprekken wordt duidelijk: De werkdruk bij ambulancediensten als Ambuce in ons land is erg groot.

Vandaag moet Ambuce voor de arbeidsrechtbank komen na klachten over de werkomstandigheden. Werknemers die er vast in dienst zijn zouden na hun uren - al dan niet onder druk - ook uren als vrijwilliger kloppen. Omdat je niet tegelijk werknemer en vrijwilliger bij hetzelfde bedrijf mag zijn, is er ook een vzw Ambumed om zo de wetgeving te omzeilen.  Eind 2018 viel de arbeidsinspectie de ambulancedienst binnen na klachten.

"Ik heb emotioneel afgezien van mijn jaren bij Ambuce", zegt Laura - ook een schuilnaam - aan onze redactie. Zij is één van de (ex-)werknemers die op band wilde getuigen bij onze redactie. Anderen verkozen dat niet te doen, naar eigen zeggen uit schrik hun job te verliezen. "Diensten van 24 uur zijn het minimum, en zeker in wijken als Borgerhout is er zo goed als geen tijd om uit te rusten. Je doet de ene rit na de andere." 

"En dan hebben we het nog niet gehad over de ontelbare keren dat je moet invallen voor iemand die ziek of afwezig is. Je bent op de duur enorm uitgeput waardoor je niet meer fris je ritten afwerkt. Het emmertje loop almaar sneller over"

De verhalen van de werknemers zijn heel herkenbaar, zegt Bart Thys van de christelijke vakbond. "De werksituatie is alleszins niet gezond voor de ambulanciers. Het is bijna wachten op het eerste grote ongeval. Die mensen zijn vermoeid, hebben weinig slaap gehad, die moeten met hun ambulance de weg op, dat is gewoon niet veilig."

"Dit proces is heel belangrijk. Als de rechter effectief de arbeidsauditeur volgt, betekent dat dat eigen werknemers ook niet meer als vrijwilliger aan de slag kunnen bij hetzelfde bedrijf. Dan zal er een en ander moeten gebeuren, ook bij andere ambulancediensten."

Dokter Jan Christiaen kan zich niet vinden in het beeld dat door de getuigen wordt geschetst van de ambulancedienst. Hij noemt de verklaringen voor het grote deel "laster en leugens".

"Er is een groot verschil tussen wachturen en werkuren", aldus Christiaen. "Het klopt dat we bij Ambuce werken met wachtdiensten van 24 uur. Dat is normaal in de gezondheidszorg. Maar dat is lang niet de effectieve werktijd", aldus Christiaen. We zitten bij Ambuce wat boven het gemiddelde van 3 à 5 uur effectieve arbeidstijd. Zeker op sommige standplaatsen kan het wel oplopen, maar nergens gaan we boven de 10 uur." Volgens hem is er voor de ambulanciers 's nachts tijd genoeg om "de was en de plas te doen en series te bingewatchen."

Het gebrek aan opleiding en begeleiding doet hij af als nonsens. "De opleiding wordt nationaal geregeld en is dus niet aan ons. Wat de rijvaardigheid van onze ambulanciers betreft: die volgen we nauwgezet op."

Christiaen roept de overheid op om een duidelijke keuze te maken. "Of je regulariseert het huidige systeem, of je zegt dat dit niet kan en dan zorg je voor extra financiering zodat we ook de wachturen volledig uitbetalen", aldus Christiaen, die eraan toevoegt dat de belastingsdruk in ons land flink zou verhogen als de overheid voor het laatste zou kiezen.

Ambulancier Sarah treedt hem bij: "De overheid moet dringend iets doen. Nu lijkt het alsof ze naar de regeling bij de ambulancediensten kijken als naar een beschimmeld potje eten in de ijskast: je laat het maar liggen, want als je het opendoet gaat het stinken."