"House of Gucci", "Clark" of "Candy": het succes achter waargebeurde fictie ontrafeld

Wie fan is van waargebeurde fictie heeft tegenwoordig keuze te over want heel wat recente series en films zijn gebaseerd op verhalen en gebeurtenissen die écht gebeurd zijn. Anouk De Ridder, die aan de Universiteit Antwerpen een doctoraatsthesis maakte over televisiestudies en entertainment-ervaringen, ziet meerdere verklaringen waarom makers voor het genre kiezen.

“We zitten in een medialandschap waarin er heel veel concurrentie is en waarbij men de strijd moet aangaan om de aandacht van de kijker te trekken”, zegt ze in "De wereld van Sofie" op Radio 1. "Dat vraagt enorm veel budget, of het nu om een televisiezender of streamingdienst gaat. Als er dan een maker bij je langskomt met een verhaal dat zijn populariteit al bewezen heeft, dan heb je al een streepje voor op de rest."

Dat de inspiratie bij veel makers op zou zijn, is niet het geval, denkt De Ridder. "Dit is een trend, en die zal zolang duren tot de interesse ervoor wegebt."

Toch nemen televisiezenders, filmstudio’s en streamingdiensten ook een risico wanneer ze een waargebeurd verhaal uitbrengen. “Eens je je gaat baseren op waargebeurde feiten, dan stel je jezelf open voor een heel hoge vorm van kritiek", weet De Ridder. "Mensen gaan altijd vergelijken met wat ze in het echt hebben gezien. Daarmee kan je punten scoren, maar je kan er ook op afgerekend worden als je het verhaal geen eer aandoet.”

Ook voor een scenarioschrijver is het niet altijd evident. Denk aan de research die moet gebeuren, de lijn trekken tussen feit en fictie, de accuraatheid. “Bij historische fictie moeten de kostuums ook helemaal kloppen, maar dan zit je weer met een budgetvraag. En die zit enorm hoog bij historische fictie.”

Het is dus zeker niet makkelijker voor de makers om voor waargebeurde fictie te kiezen, zegt De Ridder. “Op sommige vlakken is het zoveel moeilijker. Het kan een hele uitdaging zijn.”

Maar het is vaak wel de moeite waard want het publiek smult van waargebeurde fictie. Van zodra je de pancarte ‘based on a true story’ ziet, is je aandacht getrokken. "Het is een ander soort enterainment-ervaring. Het speelt in op ons gevoel van verbondenheid met de mensen rondom ons", verklaart De Ridder. "Je voelt ‘dat het echt was’. En dan ga je al eens nadenken: 'Waar was ik toen en wat was ik aan het doen?'. Je gaat het op je eigen leefwereld betrekken."

Zelfs bij misdaadverhalen is die reflectie er. Zo is er bijvoorbeeld de serie ‘Candy’ waarin huisvrouw Candy Montgomory (vertolkt door actrice Jessica Biel) wordt beschuldigd van een brutale moord op haar buurvrouw. Mensen gaan zich dan bijvoorbeeld afvragen: 'Wat zou er bij mij moeten gebeuren vooraleer mijn stoppen doorslaan?', geeft De Ridder aan. "Bij een verhaal waarvan je weet dat het niet echt is, ga je dat wat sneller wegzetten."

Ook nieuwsgierigheid speelt een rol. "We willen weten wat er achter de gesloten deuren is gebeurd: het deel dat niet in de geschiedenisboeken is opgenomen, het deel dat niet in de krantenartikels is verteld."

Als we zo van waargebeurde verhalen houden, waarom kijken we dan niet meer naar documentaires? "Afhankelijk van je persoonlijkheid, je ervaringen, hoe je gemoed is als je de televisie aanzet, en wat voor dag je hebt gehad, ga je iets uitkiezen", zegt De Ridder. "En films en series linken we toch nog eerder aan je verstand op nul zetten."

De groep die heel bewust documentaires gaat uitkiezen is dus kleiner. "Al ben ik ervan overtuigd dat de populariteit van documentaires ook door streamingdiensten is toegenomen", voegt De Ridder nog toe.