Monument slachtoffers aanslagen Utøya en Oslo ingehuldigd, Belgische architect: "Geen kunstwerk, maar een beleving"
Gisteren is in Noorwegen het monument ingehuldigd om de slachtoffers te herdenken van de aanslagen op het eiland Utøya en in de hoofdstad Oslo op 22 juli 2011. De Belgische architect Bas Smets werkte mee aan de 77 bronzen zuilen "die elkaar omarmen en naar het eiland verderop kijken".
11 jaar geleden zaaide de Noor Anders Behring Breivik dood en verderf in zijn land. Bij een krachtige bomaanslag in Oslo, vlak bij het kantoor van de premier, kwamen 8 mensen om het leven. Een paar uur later trok Breivik naar het eiland Utøya, waar een zomerkamp aan de gang was van de jongerenafdeling van de partij van de toenmalige premier Jens Stoltenberg. Breivik schiet 69 mensen dood, vooral jongeren.
22 juli 2011, het ondenkbare gebeurt. Bekijk hier een samenvatting van die noodlottige dag:
11 jaar later is er een monument onthuld om de 77 slachtoffers te herdenken. Het gaat om 77 bronzen zuilen, die uitkijken naar het eiland Utøya. Het is ontworpen door het Noorse bureau Manthey Kula Architects en de Belgische architect Bas Smets.
In 2014 was al een ander ontwerp gekozen, van een Zweedse architect, maar dat werd ongeschikt bevonden door omwonenden en de nabestaanden. Het ging om een strook die uit een naburig eiland zou worden "gesneden".
Ook op het ontwerp van Bas Smets en zijn Noorse collega's kwam kritiek, omdat omwonenden constant zouden worden herinnerd aan de gruwel die er in 2011 plaatsvond. De rechter oordeelde dat het monument toch kon worden gebouwd.
Gisteren was de inhuldiging dan een feit. De nabestaanden van de slachtoffers waren aanwezig. De premier Jonas Gahr Støre en kroonprins Haakon gaven er een speech. Ook architect Bas Smets was erbij: "Het was een heel ingetogen plechtigheid, die vooral voor de slachtoffers was bedoeld. De namen van de 77 slachtoffers werden afgeroepen en bij elke bronzen zuil werden bloemen gelegd."
De bronzen zuilen maken een golvende beweging. "Het monument ligt op de kade die uitkijkt op het privé-eiland Utøya. Op de kade kijken de 77 slachtoffers in elkaars armen naar Utøya en de zon. Het eiland ligt er iconisch bij. Heel die benadering is even belangrijk als het monument zelf. Het kan geen kunstwerk zijn, het is een beleving", besluit Smets.
