Realiteit achter "voedselkilometers": weg die ons eten aflegt, heeft grotere impact op klimaat dan gedacht
De klimaatimpact van het transport van voedingsproducten is 3,5 tot 7,5 keer hoger dan gedacht. Dat zeggen wetenschappers in Australië in een nieuwe onderzoek naar voedselkilometers, de weg die ons eten aflegt van productie tot consumptie. Ze stellen vast dat het transport van voedsel instaat voor 19 procent van de totale CO2-uitstoot van de voedingsketen. "Op zich geen verrassing", stelt hoogleraar milieu-economie Steven van Passel (UA).
In een nieuwe studie stellen Australische wetenschappers dat de klimaatimpact van het transport van voedingsproducten een stuk hoger is dan men oorspronkelijk dacht. Voedselkilometers - de weg die ons eten aflegt van productie tot consumptie - zouden goed zijn voor 19 procent van de totale CO2-uitstoot van de voedingsketen. Dat is 3,5 tot 7,5 keer hoger dan wat met tot nu toe dacht.
Dat die impact volgens deze studie zoveel hoger ligt dan verwacht is volgens Steven van Passel, hoogleraar milieu-economie aan de Universiteit Antwerpen geen verrassing. "Het nieuwe aan deze studie is dat men niet alleen heeft gekeken naar de weg die het voedsel zelf heeft afgelegd, maar ook naar de weg van de gebruikte meststoffen en landbouwmachines”, zegt hij in “De wereld vandaag” op Radio 1.
Mango, chiazaad of een avocado hebben opmerkelijk veel "voedselkilometers"
“We weten dat ongeveer een vijfde van alles wat wereldwijd getransporteerd wordt, gelinkt is aan voedsel", gaat Van Passel verder. "Het is dus geen verrassing dat het in dit onderzoek over gigantische bedragen gaat, maar anderzijds brengen die transportbewegingen ook handel en andere voordelen met zich mee. Hierdoor hebben sommige mensen bijvoorbeeld net toegang tot voedsel.”
Het feit dat de Australische wetenschappers de term "voedselkilometers" een nieuwe betekenis geven en in deze studie ook het transport van meststoffen en landbouwmachines meenemen in de berekening, valt overigens niet overal in goede aarde. "Je kan niet zomaar een vastgelegde term herdefiniëren", klinkt het bij Hannah Ritchie, onderzoeker aan de universiteit van Oxford en hoofdonderzoeker bij 'Our world in data'.
Grote impact van groenten en fruit
Uit het onderzoek blijkt dat groenten en fruit verantwoordelijk zijn voor 36 procent van de voedselkilometeruitstoot. Dat is bijna dubbel zo veel als de uitstoot die geproduceerd wordt bij de productie. Van Passel vraagt zich daarom af of het wel nodig is dat die producten zo'n lange afstand moeten afleggen en of we ons niet meer zouden moeten focussen op seizoensgroenten.
We mogen niet zomaar concluderen dat het dan maar beter is om een lokaal stukje vlees te eten
Maar de hoge klimaatimpact van de voedselkilometers van de groenten- en fruitsector is volgens de hoogleraar geenszins een vrijgeleide om te pleiten voor meer vleesconsumptie, zelfs niet als dat vlees lokaal gemaakt wordt en de groenten geïmporteerd worden. "Wanneer vlees lokaal en efficiënt geproduceerd wordt, zijn daar zeker argumenten voor, maar op dit moment is de totale wereldwijde impact van vleesproductie even groot als de impact van het totale aantal voedselkilometers van de hele voedingsketen."
"Die transportbewegingen kunnen en moeten zeker nog beter, maar we mogen daaruit niet zomaar concluderen dat het dan maar beter is om een lokaal stukje vlees te eten.”
Rijke landen verantwoordelijk voor meeste voedselkilometers
Nog uit het onderzoek blijkt dat de rijkste landen (vooral West-Europa, de Verenigde Staten en Australië) instaan voor het grootste deel van de voedselkilometeruitstoot. Ze staan in voor 12,5 procent van de wereldbevolking, maar zijn verantwoordelijk voor 46,5 procent van de uitstoot.
"Hoewel wij dus slechts een beperkt aandeel van de wereldbevolking zijn, staan er wel heel veel voedselkilometers op onze teller", besluit Van Passel. "Dat is omdat wij heel veel keuze hebben (in de winkel) en misschien moeten we ons daar ook eens vragen bij stellen. Vanuit milieustandpunt is dat gigantische aanbod alleszins niet efficiënt.”