Europees Parlement keurt belangrijke klimaatwetten dan toch goed: "Levert besparing op van 1,5 miljard ton CO2"

Het klimaatpakket "Fit for 55" van de Europese Unie heeft als doel om de netto-uitstoot van broeikasgassen met minstens 55 procent naar beneden te halen tegen 2030. Het is een tussenstap om tegen 2050 klimaatneutraal te worden.

Vandaag keurde het Europees Parlement met een ruime meerderheid drie cruciale wetten uit het klimaatpakket goed: de hervorming en uitbreiding van het emissiehandelssysteem (ETS), de oprichting van een sociaal klimaatfonds en een koolstoftaks aan de grenzen. 

Twee weken geleden draaide de stemming uit op een fiasco, omdat er geen meerderheid werd gevonden voor de hervorming van het ETS-systeem. Dat bepaalt hoeveel bedrijven in bepaalde sectoren (elektriciteitscentrales, de zware industrie en luchtvaart) mogen uitstoten en hoeveel ze daarvoor moeten betalen. 

Samen zijn die sectoren verantwoordelijk voor 40 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen in de EU. Oorspronkelijk wilde Europa dat ze tegen 2030 43 procent minder uitstoten dan in 2005. In het voorstel van de Europese Commissie werden de ambities aangescherpt tot een vermindering van 61 procent. Tegen 2034 zouden ook de gratis uitstootrechten voor die bedrijven volledig verdwijnen.

Maar een meerderheid van socialisten, groenen, conservatieven en uitsterst rechts stemden het voorstel twee weken geleden weg. Er was vooral onenigheid over de uitfasering van de gratis uitstootrechten. Voor de socialisten en groenen bleek 2034 niet ambitieus genoeg. 

Vorige week werd dan toch een akkoord bereikt door de drie grootste fracties, de Europese Volkspartij, de sociaaldemocratische S&D en het liberale Renew Europe. Ook de groenen sloten zich aan. 

In het nieuwe akkoord werd beslist dat de uitfasering van gratis uitstootrechten iets later start (in 2027), maar sneller eindigt. Tegen 2032 zullen er helemaal geen uitstootrechten nog gratis worden toegekend. Ook zullen de bedrijven binnen ETS 63 procent in plaats van 61 procent minder broeikasgassen moeten uitstoten tegen 2030. 

En er komt ook een tweede ETS, specifiek voor het wegtransport, scheepvaart en verwarming van gebouwen. Brandstoffenverdelers zullen op termijn ook uitstootrechten moeten kopen, wat tot duurdere benzine, diesel, gas en stookolie zou kunnen leiden. Daarom vindt een meerderheid van het parlement dat het tweede ETS er alleen komt voor bedrijven, en pas ten vroegste vanaf 2029 voor gezinnen.

Het Duitse parlementslid Peter Liese (EVP), dat het ETS-dossier door het parlement moest loodsen, is erg tevreden met de goedkeuring. "Met deze beslissing gaan we de komende 8 jaar meer CO₂ uitsparen dan in de voorbije 30 jaar." Volgens Liese levert de hervorming van het ETS-systeem een besparing van 1,5 miljard ton CO₂ op.

Ook de oprichting van een sociaal klimaatfonds werd goedgekeurd. Dat komt er om kleine bedrijven en kwetsbare huishoudens te ondersteunen bij de energietransitie. Er komt vanaf 2027 ook een koolstof-grenstaks, een extra belasting voor bedrijven die producten met grote koolstofafdruk invoeren, zoals staal, cement of kunstmest. Op die manier wil het Europees Parlement oneerlijke concurrentie vermijden met landen waar veel minder uitstootregels zijn.

Nu de drie klimaatwetten zijn goedgekeurd door het Europees Parlement kunnen de onderhandelingen starten met de 27 lidstaten over een definitief akkoord. Die onderhandelingen moeten bepalen hoe de lidstaten de doelstellingen in de praktijk gaan realiseren.

Europees Parlementslid Tom Vandenkendelaere (CD&V) is tevreden met de goedkeuring: "Met de deal die op tafel ligt, zijn de uitgesproken klimaatambities van Europa nu echt concreet realiseerbaar en zorgen we tegelijk voor de nodige ademruimte voor de industrie. Gratis uitstootrechten zullen dus niet automatisch maar iets later en trager uitgefaseerd worden. Een belangrijk evenwicht dat gevonden werd in een hoedanook historische stap vooruit in onze klimaatinspanningen."

N-VA heeft naar eigen zeggen tegen de aanpassing van het emissiehandelssysteem gestemd. "We moeten uiteraard ambitieus zijn op vlak van klimaat, de vraag is welke gevolgen bepaalde ambities gaan hebben", zegt parlementslid Johan Van Overtveldt. "De impact op de elektriciteitsprijs is volstrekt onvoldoende ingeschat. De burgers hebben al heel wat te verduren gekregen, dit er nog eens bovenop, zonder een serieuze becijfering van die gevolgen, is voor ons onaanvaardbaar."