Wie volgt Boris Johnson op als premier van Verenigd Koninkrijk? Deze 4 vrouwen en 4 mannen zijn kandidaat

Donderdag 7 juli kondigde Boris Johnson aan dat hij ontslag neemt als leider van de Conservatieve Partij en dat hij stopt als premier - maar dan wel pas wanneer er een opvolger is gevonden, vermoedelijk dus begin september.

4 vrouwen en 4 mannen hebben zich kandidaat gesteld om Johnson op te volgen. Ze kregen elk de steun van minstens 20 parlementsleden uit de Conservatieve Partij, de drempel om aan de verkiezingen te mogen deelnemen.

Nu alle kandidaten bekend zijn, kan het stemmen beginnen. De parlementsleden van de partij krijgen het als eersten voor het zeggen. Vanaf woensdag 13 juli worden eerst een aantal rondes in de fractie georganiseerd tot er uiteindelijk twee gegadigden overblijven (wellicht eind volgende week). In de laatste ronde kiezen dan alle leden van de Conservatieve Partij - en dus niet alleen parlementsleden - de uiteindelijke winnaar.

Deze 8 kandidaten beginnen woensdag aan de afvallingsrace:

Rishi Sunak stapte begin vorige week samen met Sajid Javid (die zich op het laatste moment terugtrok uit de verkiezingen) als eerste op uit de regering van Johnson. Hun ontslag mondde uit in het ontslag van bijna 60 ministers, onderministers en staatssecretarissen, tot Johnson zelf ook opstapte als partijleider.

Sunak was op dat moment minister van Financiën, na de premier de op één na belangrijkste post in de regering. Volgens Sunak verschilt zijn aanpak "fundamenteel te hard" van die van Johnson, en "verwacht het volk terecht dat het bestuur naar behoren, deskundig en ernstig wordt uitgevoerd". 

Johnson bombardeerde Sunak in 2020 als de bewaker van de Britse schatkist, zoals zijn ministerpost in het Verenigd Koninkrijk heet. Hij kreeg meteen een pandemie voor de kiezen en maakte zich populair door zowel aan werknemers als aan bedrijven miljarden ponden overheidssteun uit te delen. Het leverde het land uiteindelijk de hoogste belastingdruk sinds de Tweede Wereldoorlog op.

De afgelopen maanden nam Sunaks populariteit af: hij krijgt flink wat kritiek omdat hij te traag zou reageren op de stijgende levensduurte die ook het Verenigd Koninkrijk treft. Dat hij tegelijkertijd de belastingen verhoogde - terwijl aan het licht kwam dat zijn vrouw op haar aanzienlijke buitenlandse inkomsten geen heffing hoeft te betalen - viel bij de Britse bevolking ook niet in goede aarde. Ook zijn aanwezigheid op lockdownfeestjes, waarvoor hij intussen werd beboet, werd niet geapprecieerd.

Niettemin wordt hij als een van de grootste kanshebbers beschouwd om Johnson op te volgen.

Huidig minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss is een van de 4 vrouwen die kandidaat zijn om Johnson op te volgen. In tegenstelling tot Javid en Sunak bleef Truss de premier tot het einde trouw, wat haar aanzien bij gelijkgezinden in de partij heeft versterkt.

Truss steunde de campagne om in de Europese Unie te blijven maar werd een voorstander van Brexit na de goedkeuring ervan. Ze speelde een prominente rol in de post-Brexitgesprekken met de Europese Unie. Momenteel heeft ze flink wat in de pap te brokken wat de reactie van het Verenigd Koninkrijk op de oorlog in Oekraïne betreft. Ook de vrijlating van Nazanin Zaghari-Ratcliffe, een Brits-Iraanse medewerkster van een liefdadigheidsinstelling die in Iran werd veroordeeld tot vijf jaar cel, mag ze op haar palmares schrijven.

Ze wordt onder anderen gesteund door Jacob Rees-Mogg, een van de bekendste voorstanders van de Brexit in het VK. Vergelijkingen met Margaret Thatcher laat ze zich welgevallen, al vinden critici dat ze wel heel graag op de Iron Lady wil lijken: 

Wie Nadhim Zahawi zegt, zegt "coronavaccins". In volle coronacrisis wierp hij zich op als "vaccinminister", en wist hij de uitrol van de vaccinatie in het Verenigd Koninkrijk in goede banen te leiden. Hij oogstte er flink wat lof mee en rolde daardoor naadloos in de rol van minister van Onderwijs.

Na het ontslag van Sunak promoveerde Zahawi begin vorige week nog tot minister van Financiën, maar dat weerhield hem er niet van om 24 uur later samen met een groep topministers naar de ambtswoning van Johnson af te zakken om diens ontslag te eisen. 

Zahawi is geboren in Irak, maar ontvluchtte samen met zijn familie zijn land toen Saddam Hoessein aan de macht kwam. Voor hij in 2010 parlementslid werd, stichtte hij een bedrijf dat Teletubbies-producten verkocht. Zahawi richtte ook het peilingsbureau YouGov op.

Zahawi is populair, maar geen onbeschreven blad. In 2013 moest hij toegeven zo'n 6.800 euro belastinggeld te hebben gebruikt om zijn paardenstallen te verwarmen, en in 2017 kwam een connectie met twee bedrijven in een belastingsparadijs aan het licht. Ook bij vroegere zakelijke transacties in olie en gas worden door critici vragen gesteld.

Net als Sajid Javid deed Jeremy Hunt in 2019 al eens een gooi naar het partijleider- en premierschap, waarbij hij pas in de laatste ronde tegen Johnson de duimen moest leggen. Voordien was hij onder meer minister van Cultuur, Volksgezondheid en Buitenlandse Zaken. Na de leiderschapsverkiezingen weigerde hij een post in de regering-Johnson.

Hun stijlen staan dan ook lijnrecht tegenover elkaar: des te bombastischer Johnson, des te serieuzer Hunt.  Iets wat zich voortzette in hun politieke beleid: des te harder Johnson riep uit de Europese Unie te willen stappen, des te harder voerde Hunt campagne tegen de Brexit. Dat laatste zou hem nu wel eens de das kunnen omdoen, want het gros van de Conservatieven is pro-Brexit. Ook het controversiële arbeidscontract dat hij invoerde voor beginnende artsen, is hem door velen nog niet vergeven.

Hunt schroomde niet om - als voorzitter van de Gezondheidscommissie - de voorbije tweeënhalf jaar kritiek te uiten op Johnsons aanpak van de coronacrisis, zij het op een "milde en diplomatische manier". Voorstanders beschouwen hem als een "veilige opvolger en kalmerende factor na tumultueuze jaren waardoor de Britten nu hopeloos op zoek zijn naar stabiliteit".

De voormalige minister van Defensie Penny Mordaunt - de eerste vrouw in die functie (in 2019) - is volgens de bookmakers samen met Sunak een van de grootste kanshebbers om Johnson te vervangen.

Mordaunt staat erom bekend het hart op de tong te hebben en heeft zich het voorbije jaar dan ook niet ingehouden om Johnson te bekritiseren om zijn vele Partygate-schandalen. Wel toonde ze zich als een fervente voorstander van de Brexit.

Als minister van Internationale Handel nam ze onder meer het voortouw bij het sluiten van belangrijke handelsovereenkomsten met Amerikaanse staten. Ze is momenteel het enige vrouwelijke parlementslid dat een reservist is bij de Royal Navy, de Britse militaire vloot.

Suella Braverman was de allereerste die suggereerde dat ze Boris Johnson wilde opvolgen als premier. Ze deed dat nog voor Johnson officieel zijn ontslag had aangekondigd, al bevestigde ze haar officiële kandidatuur pas daarna.

Braverman is momenteel Attorney General, wat neerkomt op de hoogste juridische adviseur van de Britse regering. Onder voormalig premier Theresa May was ze een van de topfiguren op het Ministerie voor de Uitstap uit de EU, maar ze stapte op uit onvrede met het scheidingsakkoord dat May toen met de EU had onderhandeld (en die May later de kop kostte).

Braverman belooft onder meer om ervoor te zorgen dat het Verenigd Koninkrijk niet meer gebonden zal zijn aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, een btw-verlaging op energie en minder strenge regels omtrent de uitstoot van broeikasgassen.

Parlementslid Tom Tugendhat is een voormalige legerofficier die dienst deed in Irak en Afghanistan. Hij wordt al enkele jaren genoemd als een mogelijke volgende partijleider.

Tugendhat staat bekend als een gematigd politicus, een pragmaticus in plaats van een populist. Hij was de eerste die tijdens de voorbije politieke crisis luidop zei dat de Conservatieve Partij nood aan vernieuwing heeft en een nieuwe leider moet kiezen.

Hij belooft de belastingen op brandstof en enkele sociale bijdragen te verlagen en wil meer investeren in het armere zuidoosten van Engeland.

Kemi Badenoch is een voormalige softwareontwikkelaar, werkte in de bankensector en stond een tijd aan het hoofd van het magazine Spectator. Sinds 2017 zit ze in het Britse parlement.

Badenoch was onder meer onderminister voor Gelijke Kansen en voor de Ontwikkeling van Noord-Engeland (de Engelse titel luidt Levelling Up), dat laatste onder minister Michael Gove, die vorige week door Johnson werd ontslagen. Badenoch stapte zelf op, "met de grootste spijt". Gove steunt haar nu als kandidate.