Meer dan 10.000 kinderen in meldingen bij Vertrouwenscentra Kindermishandeling: "En daar zijn we vreemd genoeg blij mee"

Vorig jaar ontvingen de zes Vertrouwenscentra Kindermishandeling (VK) in Vlaanderen en Brussel 7.535 meldingen, over in totaal 10.070 kinderen en jongeren. Dat is een stijging met 5 procent in vergelijking met 2020. Voor het eerst bereiken de centra meer dan 10.000 minderjarigen in Vlaanderen en Brussel. Ook nupraatikerover.be, de chatbox van de Vertrouwenscentra Kindermishandeling voor minderjarigen en volwassenen, kreeg vorig jaar opmerkelijk meer oproepen. Het waren er 574, maar liefst 28 procent meer dan in 2020.

"Het is een heel hoog cijfer", zegt Inge Vanderstraete, kinder- en jeugdpsychiater en medisch directeur van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling in Antwerpen. "Dat zijn 10.000 kinderen, gezinnen, verhalen te veel die er niet hoeven te zijn. Anderzijds betekent het ook dat de weg naar de vertrouwenscentra meer en meer gevonden wordt. Dat betekent dat meer kinderen, ouders, gezinnen begeleiding en hulp kunnen krijgen."

Of de coronamaatregelen met de stijging te maken hebben? "Dat is heel hypothetisch denken, maar we weten alleszins dat corona gezinnen voor heel wat uitdagingen heeft gesteld. Er was heel weinig verbinding met het maatschappelijke leven, scholen waren dicht... Het zou heel goed kunnen dat dat extra druk gezet heeft op gezinnen. De balans tussen enerzijds risicofactoren en anderzijds beschermende factoren kan in sommige gezinnen te moeilijk geweest zijn, waardoor er in een aantal situaties meer vormen van verwaarlozing en geweld ontstaan zijn dan dat we ervoor zagen."

De meldingen gaan vooral over emotionele mishandeling of verwaarlozing (36 procent), lichamelijke mishandeling of verwaarlozing (28 procent), seksueel misbruik (17 procent) en algemene risicosituaties (15 procent). De meeste meldingen kwamen vanuit de opvang, schoolse en buitenschoolse voorzieningen (28 procent), gezondheidszorg (24 procent), nabije omgeving van de kinderen (14 procent) en welzijnsorganisaties (14 procent).

"We bekijken het begrip mishandeling, verwaarlozing, geweld heel ruim", zegt Vanderstraete. "Lichamelijk, maar ook emotioneel. De laatste jaren zien we ook veel kinderen en jongeren die getuige zijn van partnergeweld. De verdeling is gelijkaardig gebleven, alleen zien we net zoals bij Child Focus een lichte stijging van meldingen over seksueel misbruik. We vragen ons af wat daarin speelt."

Veel meldingen, veel verhalen dus, hoe gaan de Vertrouwenscentra Kindermishandeling daarmee om? "Wij bekijken het zoals gezegd heel ruim. Als je in een moment of periode van heftige stress zit, waarin alles even niet loopt zoals je het zelf wil, daar kan je als ouder moeilijk over praten. Je schaamt je, je voelt je schuldig. Dikwijls zijn het dan ook derden die merken dat er iets niet klopt en bij ons iets melden. Een ouder die een uitgeputte indruk maakt of verhalen vertelt van kinderen die hij niet meer aankan, een kind dat plots is veranderd of vertelt over forse ruzies thuis..."

"Op die manier vinden de meeste mensen de weg naar het VK. Wij gaan samen met ouders en kinderen kijken wat er aan de hand is. Ouders en kinderen, jullie hebben elkaar nodig, we willen niet liever dan een manier vinden om samen veilig elkaar te kunnen zien, te kunnen opgroeien. We willen met de ouders zoeken hoe we dat kunnen vormgeven. Wat is daarvoor nodig, welke stressoren zijn er waar we extra begeleiding moeten inzetten. We gaan ook met kinderen en jongeren in gesprek. Wat loopt er goed en fijn thuis, om dan ook over de moeilijkere zaken te kunnen spreken." 

De cijfers die we nu zien, zijn maar een topje van de ijsberg, benadrukt Vanderstraete. "Er is geen Vlaams onderzoek voorhanden, maar uit internationaal onderzoek weten we dat op dat vlak veel kinderen door de mazen van het net glippen. Of de cijfers naar beneden zullen gaan nu de coronabeperkingen opgeheven zijn, dat is moeilijk om te zeggen. We hopen dat heel veel meer kinderen, jongeren en ouders de weg naar hulpverlening kunnen vinden."