Internationaal Gerechtshof in Den Haag verklaart zich bevoegd om wreedheden tegen Rohingya in Myanmar te bestraffen
Het Internationaal Gerechtshof, een belangrijk tribunaal van de Verenigde Naties, kan misdaden van het leger van Myanmar tegen de Rohingya-minderheid blijven vervolgen. Het hof heeft het verzet van de militaire junta in Myanmar tegen de procedure van tafel geveegd. Sinds 2017 zijn bijna een miljoen Rohingya uit Myanmar naar buurland Bangladesh verdreven.
Na enkele aanslagen van een kleine verzetsgroep van de Rohingya tegen militaire doelwitten in Myanmar (Birma) in 2017 had het leger van dat land een grootscheeps militair offensief tegen die minderheid ingezet. Daarbij werden tal van dorpen in brand gestoken, mensen vermoord, verkracht of gefolterd en kwam een enorme vluchtelingenstroom op gang richting Bangladesh. Meer dan 800.000 overwegend islamitische Rohingya zouden zo uit de westelijke deelstaat Rakhine (Arakan) verdreven zijn. De meesten zitten nog altijd in enorme vluchtelingenkampen in Bangladesh.
Enkele jaren geleden heeft het Afrikaanse land Gambia -in naam van de 57 lidstaten van de Organisatie voor Islamitische Samenwerking- een procedure tegen Myanmar opgestart bij het Internationaal Gerechtshof. Volgens dat land heeft Myanmar zich schuldig gemaakt aan genocide of volkerenmoord tegen de Rohingya.
De militaire junta die vorig jaar de macht heeft overgenomen in Myanmar, tekende verzet aan tegen die procedure. Volgens Myanmar is het Internationaal Gerechtshof niet bevoegd omdat dat enkel geschillen tussen staten (en niet bevolkingsgroepen) moet regelen en omdat Gambia geen betrokken partij is in het conflict. Volgens het hof kan dat echter wel omdat de wreedheden tegen de Rohingya een overtreding zouden kunnen zijn van de Conventie tegen Genocide uit 1948.
Het hof in Den Haag heeft dat verzet nu van tafel geveegd en de procedure kan dus gewoon voortgezet worden.
Wat kan dat hof doen?
Dat Internationaal Gerechtshof werd in 1946 opgericht en is een instelling van de Verenigde Naties. Het hof is een voortzetting van een ouder gerechtshof van de Volkerenbond uit de jaren 20 en kan uitspraken doen over geschillen tussen staten en over de interpretatie van internationaal recht. Het telt 15 rechters die benoemd worden door de Veiligheidsraad en de Algemene Vergadering van de VN. Het hof mag niet verward worden met het Internationaal Strafhof dat ook in Den Haag werkt en sinds 2002 genocides, misdaden tegen de mensheid of oorlogsmisdaden bestraft.
De uitspraken van het Internationaal Gerechtshof maken deel uit van het internationaal recht en zijn zijn mogelijk afdwingbaar via de VN-Veiligheidsraad. In de praktijk -en zeker in het geval van Myanmar- ligt dat moeilijk omdat de permanente leden van die raad hun veto kunnen stellen. In dit geval zouden Rusland en China die goede banden hebben met de junta in Myanmar dat kunnen doen. Een veroordeling van Myanmar wegens genocide of schendingen van de mensenrechten lijkt dan ook eerder symbolisch en zal de Rohingya nog niet meteen kunnen doen terugkeren.
