Schietveld van Helchteren wordt weer natter gemaakt: voor de natuur en om brandgevaar te beperken
Het militair domein in Houthalen-Helchteren wordt de komende jaren weer natter gemaakt. Dat is nodig omdat het grondwaterpeil er op sommige plaatsen een meter tot anderhalve meter is gezakt. Dat komt door de klimaatverandering maar ook door de vele kilometers aan afwateringsgrachten. Daardoor is veel waardevolle natuur verdwenen en is het brandgevaar toegenomen.
Het militair domein in Houthalen-Helchteren is de voorbije decennia sterk verdroogd en dat baart zowel het Agentschap voor Natuur en Bos als Defensie zorgen. Want het gebied is niet alleen nuttig om schietoefeningen te houden, het is ook een belangrijk stuk natuur. Het is een gebied waar nog veel natte heide te vinden was. Was, want door de drastische daling van het grondwaterpeil is die natte heide aan het verdwijnen.
In het verleden werden in en rond het gebied tientallen kilometers aan afwateringsgrachten gegraven. "Dat was toen om het schietveld droger te maken en om aan landbouw te doen", legt Koen Thijs van ANB uit. "Maar die systematische afwatering, in combinatie met de droogte en klimaatopwarming van de voorbije jaren, heeft ervoor gezorgd dat hier heel wat waardevolle soorten zijn verdwenen. Niet alleen natte heide maar ook de vogels en de insecten die daarin leven."
In het zuidwesten van het militair domein heeft Natuur en Bos nu 130 hectare landbouwgrond in beheer gekregen en dankzij Europese subsidies (het project Life Nardus & Limosa) kan het gebied omgevormd worden tot natuur. "De boer die deze gronden bewerkte, is met pensioen gegaan", gaat Koen Thijs verder. "Daardoor hebben we hier alvast één kilometer aan grachten kunnen dempen. En de eerste resultaten zijn er al: we zien dat de typische dopheide hier nu terugkeert, maar ook zegges en soorten met leuke namen zoals het muizenoortje (dat is een plant)."
De droge zomers van de voorbije jaren baarden zowel Defensie als Natuur en Bos veel zorgen, omdat het brandgevaar daardoor erg hoog was. "We gaan ervan uit dat we het gebied nu natter kunnen houden, maar het blijft afwachten wat de klimaatopwarming teweegbrengt."
Vogels niet welkom?
Defensie wil vermijden dat het gebied veel vogels zou aantrekken, omdat die tijdens de oefeningen in de motor van de vliegtuigen kunnen belanden. "Voor de veiligheid van de piloten is dat heel belangrijk", beaamt Thijs. "Maar het voordeel van dit heideherstel is dat we net kleinere vogelsoorten zoals de veldleeuwerik zien terugkomen. Vroeger zagen we hiervooral ganzen en kraaiachtigen. Dat waren inderdaad probleemsoorten, niet alleen omwille van de grootte van die vogels maar ook omwille van de grote aantallen."
"Verpleegbomen"
Op het militair domein komt er ook 30 hectare bos bij. "We hebben nu al populieren aangeplant. We noemen dat verpleegbomen, want het is onze bedoeling om hier later andere boomsoorten tussen te planten. Populieren groeien beter in deze zandgrond. Ze zullen dan voor schaduw voor de jonge boompjes kunnen zorgen. En wanneer ze in het najaar hun bladeren laten vallen, zorgen ze ook al voor de aanmaak van humus. Dat is nu nog afwezig in de bodem en zal zorgen ervoor dat het vocht langer kan vastgehouden worden in de bodem."
