Last van pollen? Misschien ben je dan ook allergisch voor appels

Het is een bekend fenomeen bij allergologen: twee allergieën voor de prijs van één. "We noemen dat een kruisallergie", zegt allergoloog Hilde Lapeere (UGent). "De persoon wordt dan eerst allergisch voor pollen en ontwikkelt later ook een allergie aan bijvoorbeeld steen- en pitvruchten zoals appel, peer, perzik en kers."

De combinatie boompollen en voeding komt het vaakst voor. De spelbrekers zijn gelijkaardige eiwitten in verschillende "gastheren". Een eiwit in berkenpollen kan bijvoorbeeld gelijkaardig zijn aan een eiwit dat je ook in een appel terugvindt. Ons immuunsysteem herkent het eiwit, maar maakt geen onderscheid tussen de gastheren. En dus ga je ook hoesten als je in die appel bijt.

Kruisallergieën komen ook voor bij graspollen, "maar dan ga je meer reageren op steenvruchten, meloen of citrusvruchten", zegt Lapeere.

Kruisallergieën komen ook voor met cannabis. "We weten al sinds 2013 dat cannabisgebruikers allergisch kunnen reageren op hun jointje", zegt allergoloog Didier Ebo (UAntwerpen), "maar intussen weten we dat cannabisallergie ook aanleiding kan geven tot fruitallergie. De oorzaak is wel degelijk allergie voor cannabis, maar we zien intussen wel de verbanden met voedselallergie."

Mensen met hooikoorts hoef je het niet uit te leggen: niezen, snotteren, kriebels in de keel, hoesten en proesten, glazige ogen. Je bent moe en je hebt een zwaar hoofd. "Bij de kruisallergie op voedsel krijg je meestal meteen jeuk, tintelingen of zwelling van de lippen, mond of keel", zegt dokter Lapeere. "De symptomen verdwijnen een uurtje later." 

"Precies omdat die reactie zo snel komt, weet je meestal wel waar ze vandaan komt. Dat kan komen van - bepaalde - noten, groenten, zaden, fruit en granen. Dan is de meest eenvoudige remedie nièt te eten waar je niet tegen kunt", zegt Ebo, "maar er zit een addertje onder het gras. Je kunt slecht reageren op bijvoorbeeld hazelnoten. En zelfs als je die niet eet, toch hoesten en proesten. Mogelijk, vaak zelfs, is het achterliggend probleem een boompollenallergie, ook al heb je daar nooit eerder iets van gevoeld."

Heb je onverwachts toch een voor jou allergeen stofje binnen, dan kun je een antihistaminicum nemen. Patiënten met heel ernstige klachten hebben altijd een spuitje met adrenaline bij zich, maar meestal is dat niet nodig. Alcohol en aspirine kunnen de allergische reactie versterken. Goed nieuws is dan weer dat je die lekkere appels of wortelen wel kan eten zonder problemen, als je ze goed verhit: bakken of koken. 

Allergieën komen steeds vaker voor. Volgens professor Ebo zijn ze de laatste twee generaties exponentieel toegenomen. En daar zijn verschillende verklaringen voor. "Je krijgt een allergie omdat je een gevoeligheid in je genen hebt", zegt hij. "Een tweede heel belangrijke factor is de omgeving: milieu, klimaat, hygiëne. Op dat gebied is veel veranderd in korte tijd. Ons immuunsysteem kan dat niet volgen en protesteert in de vorm van een allergie."

Het comfort in ons westerse leven blijkt niet altijd een voordeel voor allergieën. "Beter geïsoleerde huizen, antibiotica, hygiëne geven wel bescherming, maar geen oefening aan ons immuunsysteem", legt Ebo uit. "De druk van virussen is kleiner, waardoor ons immuunsysteem niet zo goed getraind is en we dus sneller allergieën ontwikkelen."

"En dan is er ook nog het klimaat", gaat Ebo voort. "Door de klimaatverandering en de CO2-uitstoot produceren de bomen en de planten vroeger, meer en langer pollen. In januari hebben we een nooit geziene piek gekend van hazelnoot. Du jamais vu! Vroeger had een kwart van de bevolking klachten, nu zitten we al aan een derde."