PFAS aangetroffen in zeeschuim in Knokke en De Haan, Agentschap Zorg en Gezondheid: "Beperk het contact"
Uit verschillende metingen in 2021 en 2022 blijkt dat er PFAS aanwezig kunnen zijn in het zeeschuim aan de Belgische kust. Bij verkennende metingen in Knokke en De Haan werden zeer lage tot zeer hoge waarden gemeten. Het Agentschap Zorg en Gezondheid benadrukt dat de gezondheidsrisico's beperkt zijn, maar geeft toch het advies om het contact met zeeschuim te beperken.
Wat zijn PFAS ook weer?
PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen) zijn chemische stoffen die niet of nauwelijks natuurlijk afbreekbaar zijn, sommige schadelijker dan andere. Ze blijven dus in het milieu en in ons lichaam aanwezig. Vaak worden ze gebruikt voor het waterdicht maken van producten zoals regenjassen, of als vet- of vuilafstotende laag, bijvoorbeeld bij pannen.
Vooral PFOS, één soort van PFAS, is bekend sinds het 3M-schandaal in Zwijndrecht, maar PFAS is een hele "familie" van chemische stoffen.  Lees er meer over in dit artikel.
In 2021 en 2022 onderzocht de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) de aanwezigheid van PFAS in de zee en in het zeeschuim in Knokke en De Haan. Het onderzoek kwam er in opdracht van het Agentschap Zorg en Gezondheid. "Het ging om verkennende metingen en het goede nieuws is dat er geen PFAS werden aangetroffen in de zee", benadrukt Joris Moonens van het Agentschap.
In het zeeschuim - het schuim dat aanspoelt op het strand - werden wel PFAS aangetroffen. Bij de meeste metingen ging het om lage waarden, maar bij één meting in mei 2022 werden ook vrij hoge PFAS-waarden gemeten in het zeeschuim.
Door de wisselende resultaten gaf Zorg en Gezondheid aan VITO de opdracht nieuwe metingen uit te voeren in juli en oktober 2022. Zowel in Knokke als in De Haan werd opnieuw PFAS aangetroffen in het zeeschuim, met vooral in Knokke veel hogere waardes dan bij eerdere metingen.
Geen reden tot paniek
"We zien in de metingen dat er PFAS aanwezig kunnen zijn in het zeeschuim en dus geven we het advies om contact met het schuim te beperken", aldus Moonens. "Dat betekent dat zwemmen, spelen of pootjebaden in de zee geen risico's inhoudt. Laat kinderen bijvoorbeeld niet spelen in dat zeeschuim en zorg zeker dat je het niet inslikt."Â
Moonens benadrukt ook dat er enkel gezondheidsrisico's zijn als je met grote hoeveelheden zeeschuim in contact komt of voor een langdurige periode. "Een sporadisch contact of een enkele slok is geen probleem." Het Agentschap geeft ook het advies om zeker de handen goed te wassen - zeker voor het eten - na een strandbezoek.
Ook surfers of andere watersporters die vaker en veelvuldiger in contact met het zeeschuim komen dan gemiddeld, krijgen het advies om het contact zoveel mogelijk te beperken. "Neem na het surfen ook zeker een douche, zodat de eventuele blootstelling aan PFAS wordt weggespoeld", besluit Moonens.
Overzicht van de metingen:
- mei en juli 2021 - zeeschuim in Knokke: zeer lage PFAS-waarden. Zelfs bij eventuele intensieve blootstelling (door contact met de huid of inslikken) zouden er geen gezondheidskundige risicodrempels overschreden worden.
- mei 2022 - zeeschuim in Knokke: hogere PFAS-waarden
- juli 2022 - zeeschuim in De Haan: lagere PFAS-waarden dan in mei 2022, maar hoger dan in 2021
- oktober 2022 - zeeschuim in Knokke: de hoogst gemeten PFAS-waarden. Bij eventuele intensieve blootstelling kunnen er gezondheidskundige risicodrempels overschreden worden.
Oorzaak onbekend
Over de oorsprong van de PFAS in het zeeschuim is het gissen. Afzetting vanuit de Schelde is mogelijk, maar evengoed zorgen andere stromingen of oorzaken voor de PFAS-afzetting. Door het nog beperkte aantal metingen, de complexiteit van het meten van zeeschuim en beperkte internationale onderzoek, blijft er nog veel onduidelijkheid over PFAS en zeeschuim.