Leukemiepatiënt Iben (15) onderging baanbrekende kankerbehandeling: "Beste en meest aangename behandeling die ik gekregen heb"

In 2012 werd bij Iben Libert een acute vorm van leukemie vastgesteld. Hij was toen 4 jaar. Er werd gekozen om de agressieve kanker met chemo te bestrijden. Die chemokuur kon niet verhinderen dat Iben drie jaar later herviel. Hij onderging daarom een stamceltransplantie, maar herviel een tweede keer. Een behandeling met de innovatieve CAR T-celtherapie was een van de laatste mogelijkheden.

In 2019 werd deze therapie, waarbij witte bloedcellen of T-cellen genetisch worden aangepast om kwaadaardige kankercellen aan te vallen, bij Iben opgestart. Het verloop van die behandeling was te zien in de televisiereeks "Ziekenhuis 24/7". De CAR T-therapie sloeg - in tegenstelling tot de andere therapieën - wel aan. Sinds de behandeling zijn er in het bloed van Iben geen sporen van leukemie meer te vinden. In "De zevende dag" vertelt hij dat het vreemd aanvoelt om terug te kijken naar beelden uit 2019: "Het valt me op hoe snel mijn leven opnieuw veranderd is na de therapie. Ik worstel wel nog met vermoeidheid, maar mentaal zit alles goed." 

Hoewel hij zich momenteel niet meer ziek voelt, wil Iben zichzelf toch nog niet genezen noemen. "Ik heb nog veel nevenwerkingen van alle therapieën die ik ondergaan heb. Bepaalde functies in mijn lichaam werken niet meer. Ik moet bijvoorbeeld melatonine nemen om te kunnen inslapen. Dat zijn zaken die ik voor altijd zal moeten meeslepen."

De CAR-T kankerbehandeling heeft het leven van Iben gered. Nochtans had hij nog nooit van de therapie gehoord vóór zijn behandeling. Dat is ook niet zo verwonderlijk, omdat het een vrij recent ontwikkelde therapie is. De positieve resultaten tonen aan dat er momenteel enorme vooruitgangen geboekt worden in de strijd tegen kanker. 

Naar aanleiding van de Wereldkankerdag, die gisteren plaatsvond, publiceerde de Stichting tegen Kanker hierover bemoedigende cijfers. De laatste dertig jaar zouden door betere behandelingen, betere preventie en vroegtijdige opsporing zo’n 185.000 extra levens gered zijn. Iben is er daar dankzij de CAR T-celtherapie één van. 

Ook hematoloog en "Topdokter" Tessa Kerre, die gespecialiseerd is in bloedkankers, onderstreept in "De zevende dag" de ongelooflijke vooruitgang die geboekt wordt in kankerbehandelingen. Nieuwe immunotherapieën, zoals de CAR-T celtherapie, kunnen kankercellen gerichter bestrijden zonder ook gezonde cellen aan te vallen. 

Toch is het volgens professor Kerre belangrijk om enkele kanttekeningen te maken. In de eerste plaats gaat het om een erg dure therapie. "Het is duur omdat het een gepersonaliseerde therapie is. Elke CAR T-behandeling begint bij de cellen van de patiënt zelf." 

Daarnaast hangt het succes van de behandeling ook af van het type kanker. "Vooral bij hematologische kankers zoals leukemie is de behandeling zeer succesvol. Bij vaste tumoren zoals borstkanker of longkanker is de therapie moeilijker in te zetten omdat de T-cellen dan in een vaste massa cellen moeten doordringen."

Tot slot benadrukt professor Kerre dat de therapie bij sommige patiënten ook ernstige bijwerkingen kan hebben. "De genetisch aangepaste witte bloedcellen vallen de kankercellen op een enorm krachtige manier aan. Hierdoor belanden sommige patiënten na de therapie op intensieve zorgen."

Gelukkig was dat bij Iben niet het geval. Hij blikt positief terug op de behandeling. "Ik heb altijd al gezegd dat ik CAR T-therapie de beste en de meest aangename behandeling vond. Het duurde ook minder lang dan de andere behandelingen." Iben had het wel moeilijk met de 1 maand durende isolatie die hij verplicht moest ondergaan.

Ondanks de grote vooruitgang, blijft kankerbestrijding nog altijd een enorme uitdaging. Daarom wil professor Kerre ook nooit het woord genezen gebruiken. "We kunnen nooit 100% zeker zeggen dat de kanker niet terugkomt." Om het uitdagende aspect van kankerbehandelingen te benadrukken, heeft de professor daarom de game KATIE ontwikkeld. Met die app, die volgende week gelanceerd wordt, wil ze ook het taboe rond kanker doorbreken en jongeren aanmoedigen om kankeronderzoeker te worden. Iben kon de app al testen en is fan. "Maar ik denk niet dat kankeronderzoeker worden onmiddellijk iets voor mij is."