Federale regering bereikt akkoord over accijnzen op energie, btw blijft op 6 procent

Vanaf 1 april wordt de btw op gas en elektriciteit permanent verlaagd naar 6 procent. In maart vorig jaar had de regering de btw van 21 naar 6 procent verlaagd om de snelle prijsstijgingen voor energie enigszins te temperen. Die maatregel is enkele keren verlengd, maar omdat de maatregel erg duur is voor de federale begroting heeft minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) nu een definitieve regeling uitgewerkt om de prijzen aanvaardbaar te houden voor de consument, maar ook om de kosten voor de federale overheid beheersbaar te houden.

Daarom worden er vanaf 1 april accijnzen geheven op gas en elektriciteit. Er komt een vast accijnstarief voor een basispakket en voor meerverbruik. Bij hoge prijzen zullen de accijnzen in het basispakket automatisch dalen. De regering heeft wel een soort noodrem ingebouwd: mochten de energieprijzen voor 1 april weer de hoogte in schieten, worden de accijnzen uitgesteld. 

Daarnaast wordt het uitgebreid sociaal tarief afgebouwd in vier fasen. Dat geldt nu voor 2 miljoen mensen of 1 miljoen gezinnen. Het uitgebreide sociaal tarief was in 2021 ingevoerd om meer mensen te beschermen. Vanaf volgend jaar zal het alleen gelden voor wie geniet van bepaalde uitkeringen of tegemoetkomingen (een leefloon, een tegemoetkoming voor personen met een handicap of de inkomensgarantie voor ouderen), zoals vóór 2021. De groep die er toen is bijgekomen, zal geleidelijk aan weer meer moeten gaan betalen (per kwartaal wordt het lager tarief telkens met 25 procent afgebouwd).

"We zien dat het sociaal tarief vooral een binaire keuze is: je hebt het of je hebt het niet, en dat is er soms op basis van 1 euro", legt minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) uit. "Daarom gaan we over naar een meer getrapt systeem en werken we aan een hervorming van het sociaal tarief."

Vorige week hadden de regering en de energiesector ook al een deal gesloten om de voorschotfactuur van de mensen die dit het meest nodig hebben sneller te laten dalen. Die prijsdaling zal "op zeer korte termijn" zichtbaar zijn voor zij die tussen augustus en november 2022 een variabel contract hebben afgesloten, toen de prijzen piekten.

Daarnaast zullen de leveranciers voor álle mensen met variabele contracten de voorschotten drie keer per jaar herbekijken.

Dat alles zal vermoedelijk leiden tot een energiefactuur die zo'n 20 euro duurder is dan vandaag, tenzij de gas- en elektriciteitsprijzen tegen dan nog verder zakken. "Op een gemiddelde factuur van een gemiddeld gezin komt er ongeveer per maand een accijns bij van 10 euro voor gas en 10 euro voor elektriciteit", bevestigt minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V). "Als er een indicatie is van zeer hoge prijzen zal de overheid de extra inkomsten die zij zal krijgen, teruggeven aan de gezinnen door lagere accijnzen op een basispakket." 

Heidi Degerickx, van het Netwerk tegen Armoede, vindt de afbouwing van het uitgebreid sociaal tarief geen goed idee. "De btw-verlaging naar zes procent wordt in deze hervorming onvoldoende gecompenseerd door een beperkte accijns", zegt Degerickx in "De wereld vandaag." "Daardoor gaan ze het geld halen bij diegenen die het tekort hebben. Van de 400.000 mensen die in het uitgebreide sociale energietarief waren terechtgekomen, leeft de overgrote meerderheid op of onder de armoedegrens."