Online oplichters gebruiken technieken op maat: "In de toekomst gaan ze zelfs stem van je kind kunnen nabootsen"

Authenticiteit is voor online oplichters vandaag de sleutel tot hun succes, zegt ethisch hacker Inti De Ceukelaire bij "De inspecteur" op Radio2. "De term daarvoor is spear phishing: ze gaan je heel persoonlijk benaderen. Maar dat kan alleen als ze veel informatie over je hebben. En die hebben ze ook: bijvoorbeeld over je postpakket, je hobby of je gezinsleden.

Hoe komen oplichters aan al die persoonlijke informatie? "Er gingen ondertussen jaren voorbij waarbij data over ons verspreid geraakt zijn, op verschillende manieren", legt De Ceukelaire uit. "Alleen al de afgelopen tien jaar waren er verschillende grote datalekken."

"Daarnaast gaan hackers ook doelbewust bedrijven aanvallen die veel persoonlijke data bezitten: die data komen dan online of die worden verkocht aan oplichters. En dan heb je nog de malafide medewerkers van bedrijven, zoals callcenters, die data verkopen aan oplichters."

Zo is er van ieder van ons online wel informatie te vinden: je bank, je energieleverancier, je telecomprovider, …

"Onze data worden niet per se slechter beveiligd, maar wij zijn wel kwetsbaarder geworden", gaat De Ceukelaire verder. "De cyber­se­cu­ri­ty is verbeterd, zeker in vergelijking met pakweg de jaren 90. Maar het is niet voldoende. Aan de andere kant valt er gewoon meer te hacken omdat we meer online zijn. Wij werken van thuis uit, kopen online, bedrijven de liefde, socializen… en dat allemaal online. De visvijver voor online oplichters wordt zo alleen maar groter."

De Ceukelaire geeft een paar concrete voorbeelden: "Door het thuiswerk gebruiken we onze laptop meer en meer voor privé en werk door elkaar. Zo kunnen oplichters makkelijker aan data raken, zowel van jou privé als van het bedrijf waarvoor je werkt. Oplichters kunnen zich ook beter verschuilen door bijvoorbeeld profielen na te bootsen op sociale platformen zoals Facebook, Instagram, Marktplaats en Vinted."

Wat zijn nu de meest populaire manieren waarop online oplichters hun aanval ondernemen? "In een paar jaar tijd bestellen we met zijn allen meer dan ooit tevoren pakketjes via de post. Oplichters spelen daar natuurlijk op in en misbruiken dat. Dus gebeurt phishing meer en meer via online shopping."

"Een tweede populaire manier gebeurt via de bankgegevens. Oplichters verzamelen zoveel mogelijk contextuele informatie over jou en je gezin, zoals een volmacht, de bankrekening van je zoon of dochter, ... Zo komen ze nog geloofwaardiger over bij het slachtoffer."

Vriendschapsfraude via online dating apps is ook nog altijd heel succesvol.

Inti De Ceukelaire voorspelt dat online oplichting alleen nog maar zal toenemen en sluwer uitgespeeld zal worden. "Dat komt door drie factoren: de technologische vooruitgang, de economische recessie en de straffeloosheid op dit soort criminaliteit."

"Online oplichters zullen in de toekomst gebruik gaan maken van deep fake en bijvoorbeeld de stem van je zoon of dochter kunnen nabootsen om je op te lichten. Bovendien zal de economische recessie ervoor zorgen dat er nog meer data verspreid raken. Enerzijds zullen bedrijven besparen op hun cybersecurity, anderzijds zullen meer en meer mensen geneigd zijn data van hun bedrijf te verkopen."

"Tot slot is de kans dat je gepakt wordt als phisher nog altijd kleiner dan bij een inbraak." Straffeloosheid van dit soort criminaliteit blijft tot op de dag van vandaag nog altijd een zeer groot probleem. De politie heeft niet de capaciteit om elke crimineel op te sporen. "Toch is het belangrijk om altijd een klacht in te dienen", besluit de ethisch hacker met nadruk. "Want hoe hoger de stapel klachten, hoe groter de kans dat er toch iets aan gedaan wordt."