Amerikaans proces tegen terrorist Trabelsi start in mei, tien jaar na zijn uitlevering door België

Het ziet ernaar uit dat het Amerikaanse proces van Nizar Trabelsi eindelijk kan starten. Vorige maand liet de Amerikaanse justitie aan België officieel weten dat ze niet van plan zijn Nizar Trabelsi naar België te laten terugkeren. 

Vorig jaar oordeelde het Brusselse hof van beroep dat de Belgische staat aan de Amerikaanse autoriteiten moest laten weten dat Trabelsi eigenlijk nooit had mogen worden uitgeleverd en naar België moest terugkeren. België deed dat in een diplomatieke nota. 

Maar de uitspraak van het Brussels gerecht maakte blijkbaar weinig indruk op de collega’s in Washington. De Amerikaanse overheid liet op 20 januari weten dat ze die vraag verwierp en Nizar Trabelsi blijven vervolgen in Amerika.

De Tunesische ex-voetballer zit al zo’n tien jaar in voorarrest in een Amerikaanse gevangenis. Al die tijd liepen er tal van procedures. Die procedures gingen in essentie om twee zaken: de vraag of Nizar Trabelsi door België had mogen uitgeleverd worden. En de vraag of Nizar Trabelsi in Amerika niet voor exact dezelfde feiten moet terecht staan als dewelke waarvoor hij in België al veroordeeld is (wat in principe niet kan).  

Nizar Trabelsi was in 2001 betrokken bij het plannen van een aanslag op de luchtmachtbasis Kleine Brogel. Daarvoor werd hij in België veroordeeld tot een straf van tien jaar. Toen hij die helemaal uitgezeten had, werd hij (in 2013) uitgeleverd aan de Verenigde Staten van Amerika. Die uitlevering was erg omstreden en België werd daarvoor ook veroordeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.  

Ook na de uitlevering bleven de Belgische advocaten van Nizar Trabelsi op alle fronten de uitwijzing aanvechten. Maar nu schijnen alle procedures uitgeput te zijn. 

De Belgische advocaten reageren bijzonder ontstemd. Ondanks, zo zeggen ze, dat ze het juridisch gelijk volledig aan hun kant hebben, kan een land als de U.S.A. zich veroorloven iemand te berechten die nooit had mogen uitgeleverd worden. En de Belgische justitie is blijkbaar niet in staat de fundamentele rechten van een individu te vrijwaren. “Dat is bangelijk”, zo zeggen zij. 

Volgens de Amerikaanse advocaat van Trabelsi zou dat proces in mei van start gaan met een reeks zittingen over de procedure. De inhoudelijke behandeling staat gepland voor augustus.  De vraag is nog wel of Belgische politiemensen en magistraten zullen mogen getuigen op het Amerikaans proces. In de interpretatie van de Belgische justitie had Trabelsi nooit uitgeleverd mogen worden. In het verlengde hiervan is het proces in Amerika dan ook onwettig en riskeert elke Belgische getuige dan ook mee te werken aan een onwettig proces. 

Het Belgisch ministerie van justitie onderzoekt deze kwestie nog steeds. Er zullen een vijftal Belgische magistraten en rechercheurs opgeroepen worden en men wil natuurlijk vermijden dat dit aanleiding kan geven tot nieuwe procedurekwesties.  

Diezelfde advocaat vroeg aan een arts om zijn cliënt nog eens te onderzoeken. Daar is reden toe want een eerste medisch rapport in 2021 was bepaald verontrustend. Een geactualiseerd medisch rapport laat geen beterschap zien. 

Trabelsi verblijft in de Northern Neck Regional Jail, een gevangenis op 150 kilometer van Washington. (zie foto hierboven) Volgens de arts lijdt Trabelsi onder het psychologisch isolement en een gebrek aan slaap (veroorzaakt door het constante licht in zijn cel). De patiënt, zo schrijft zij, heeft geen contact met anderen en hij praat slechts “met zichzelf en met God”. Anderzijds hoort hij wel stemmen (die er niet zijn). Trabelsi zou lijden aan paranoia. 

Nizar Trabelsi wordt verdacht van terrorisme en is om die reden het voorwerp van Special Administration Measures (SAM). Die maatregelen hebben de bedoeling als gevaarlijk bestempelde gevangenen maximaal te beveiligen en te isoleren van anderen.  

Trabelsi krijgt één keer per week een uur de mogelijkheid om in de buitenlucht te zijn. De arts omschrijft haar patiënt als “psychologisch bijzonder fragiel” en spreekt over de isolatie in termen van een "marteling". Zij hekelt ook het feit dat Trabelsi bij elke beweging van en naar zijn cel, geboeid wordt.  

Hoe het Amerikaanse proces precies zal verlopen, is nog niet duidelijk. Er zijn alvast enkele verschillende procesdagen geagendeerd. Volgens onze informatie zou Nizar Trabelsi zijn verdediging zelf voeren, zonder advocaat dus. Hoe hij dat zal doen gegeven zijn beperkte kennis van het Engels én zijn paranoïde ingesteldheid, valt af te wachten. Wel is het zo dat hij door de Amerikaanse overheid een advocaat toegewezen krijgt zodat zijn rechten op verdediging gevrijwaard blijven.