Bijna 3.000 mensen kozen voor euthanasie vorig jaar: "Euthanasiewet is steeds bekender"

Die stijging ligt in de lijn van de vorige jaren, zegt professor palliatieve zorg Wim Distelmans. "Er is een toename van geregistreerde euthanasiegevallen. Dat komt omdat er meer bekendheid is over de euthanasiewet bij de bevolking, vermoeden we."

Het zijn vooral mensen met ongeneeslijke kanker die kiezen voor euthanasie. De meerderheid leed zowel lichamelijk als psychisch. Euthanasieverzoeken van patiënten met een cognitieve stoornis, zoals dementie, of een psychiatrische aandoening, blijven uitzonderlijk. Daar spelen de voorwaarden vermoedelijk een rol. Mensen met dementie mogen bijvoorbeeld niet meer voor euthanasie kiezen als hun ziekte verder gevorderd is.

Er is ook een groot verschil in leeftijd. Bijna 70 procent van de patiënten waren ouder dan 70. Euthanasie onder de 40 jaar blijft zeer beperkt (1,2 procent). Minderjarige patiënten die voor euthanasie kozen, waren er niet. Het laatste geval dateert van 2019.

Al sinds het begin van de euthanasiewet uit 2002 zijn er in verhouding meer Nederlandstalige dan Franstalige patiënten die voor euthanasie kozen. Dat verschil wordt steeds kleiner.  "Vorig jaar was de verhouding 70 procent Nederlandstaligen tegenover 30 procent Franstaligen", zegt Distelmans. "In het begin was die verhouding 80-20." 

Hoewel het totaal aantal Nederlandstalige patiënten dat voor euthanasie kiest dus wel stijgt, lijkt die stijging plots trager te gaan dan bij Franstalige patiënten. 

Volgens Distelmans zou dat te maken kunnen hebben met het assisenproces van Tine Nys begin 2020. De vrouw van 38 kreeg in 2010 euthanasie vanwege "uitzichtloos psychisch lijden", maar volgens de familie werd de euthanasiewet niet correct nageleefd. Drie artsen die erbij betrokken waren, moesten daarom voor de rechter verschijnen.

Dat proces veroorzaakte heel wat ophef in Vlaanderen en veel minder in het Franstalige landsdeel. "Enkele Vlaamse artsen twijfelen sindsdien om euthanasie uit te voeren. Uit bevraging blijkt dat die twijfelende artsen hun patiënten doorverwijzen naar andere artsen. "

Er komen ook steeds meer mensen uit de buurlanden (vooral Frankrijk) om hier euthanasie uit te voeren, ziet Distelmans. Het gaat in totaal om 61 geregistreerde gevallen.

 "De Belgische euthanasiewet vereist niet dat iemand Belg moet zijn. Steeds meer buitenlanders hebben dat begrepen en komen via het internet naar België. Dat dit gebeurt, wijst erop dat die landen beter ook een euthanasiewet kunnen stemmen zodat hun inwoners niet naar België moeten afzakken."