Vrede forceren of wapens leveren aan Rusland: welke rol neemt China op in de oorlog in Oekraïne?

De Verenigde Staten hebben met het bezoek van Joe Biden nog maar eens hun steun aan Oekraïne in de verf gezet, China lijkt meer en meer de kant te kiezen van Rusland. Tenminste, die indruk krijg je door het bezoek van de Chinese topdiplomaat (en ex-minister van Buitenlandse Zaken) Wang Yi aan Moskou vandaag. Al had de Russische president Vladimir Poetin vermoedelijk liever de Chinese president zelf zien opdagen.

China heeft zich sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne altijd een dubbele houding aangemeten. Enerzijds heeft de Chinese regering de invasie nooit veroordeeld en nam ze het narratief van Moskou over een "militaire operatie" over, inclusief de argumentatie dat Rusland wel genoodzaakt was om Oekraïne aan te vallen door de uitbreiding van de NAVO naar het oosten. China is een van de weinige grote bondgenoten van Rusland.

Anderzijds bleef China voortdurend hameren op een vreedzame oplossing. En dat zou nu ook de belangrijkste reden zijn voor het bezoek van Wang aan Moskou. China mikt op een politieke oplossing voor de oorlog en zou nog deze week een vredesvoorstel willen lanceren. China wil naar eigen zeggen samenwerken met andere "vredelievende landen om de huidige vijandelijkheden zo snel mogelijk een halt toe te roepen".

De Verenigde Staten zijn echter niet overtuigd van die vredesboodschap van de Chinezen. Dat maakte de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken gisteren nog eens duidelijk. Na een ontmoeting met Wang in de marge van de veiligheidsconferentie in de Duitse stad München beschuldigde Blinken China ervan dat het overweegt om "letale steun" te leveren aan Rusland, waarmee hij militaire steun en wapens bedoelt. "We hebben informatie daarover die ons zorgen baart."

Bovendien wordt in het Westen nogal argwanend naar dat zogenaamde vredesvoorstel gekeken. De verwachting is namelijk dat het heel erg zal uitgaan van de situatie zoals die nu is op het terrein en de door Rusland bezette gebieden in stand zal willen houden. Met name voor Oekraïne is dat onaanvaardbaar. 

Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken ontkende vandaag met klem dat China van plan is om wapens te leveren. Een woordvoerder van het ministerie haalde uit naar wat China als Amerikaanse bemoeienis beschouwt. "De VS bevindt zich niet in de positie om eisen te stellen aan China. Het samenwerkingsverband tussen China en Rusland is gebaseerd op neutraliteit, het uitblijven van confrontatie en het niet aanvallen van derde partijen en is een zaak binnen de soevereiniteit van twee onafhankelijke staten."

De woordvoerder verwees daarmee naar het vriendschapspact "zonder limieten" dat Rusland en China net voor de Russische invasie in Oekraïne sloten. China zal nooit aanvaarden dat het met de vinger wordt gewezen en er druk uitgeoefend wordt op de Chinees-Russische relaties, zei de woordvoerder. China kaatst de bal terug en zegt dat de VS de confrontatie tussen Rusland en Oekraïne net opstookt door defensieve wapens te leveren aan Oekraïne.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken wees er ook op dat China zogezegd vrede wil, maar Peking Moskou wel al "niet-letale" militaire hulp heeft geleverd die de Russische oorlogsinspanningen ten goede kwam. Het zou bijvoorbeeld om militaire technologie gaan, maar dat is niet bevestigd. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Iraanse drones, is wel duidelijk dat China tot nog toe geen wapens heeft geleverd.

Mocht dat toch gebeuren, dan zou dat een rode lijn zijn, waarschuwde de Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties. Ook EU-coördinator voor Buitenlands Beleid Josep Borrell nam de woorden "rode lijn" in de mond. Blinken zelf dreigde met sancties zonder precies te zeggen wat die zouden inhouden. Hij benadrukte wel dat Amerikaanse sancties zeker door andere westerse landen gevolgd zouden worden.