Amerikaans koppel verkoopt een Rubens, wegens echtscheiding (geschatte kostprijs:  20 tot 30 miljoen euro)

Veilinghuis Sotheby’s haalt de superlatieven boven voor “Portret van een man als de god Mars” van Peter Paul Rubens: “een schilderij dat de ongeëvenaarde originaliteit en expressiviteit van de barokke meester belichaamt.” Sotheby’s verkoopt het werk in mei op een veiling in New York en hoopt dat het 20 tot 30 miljoen dollar zal opbrengen. In afwachting van die verkoop wordt de Rubens getoond in Brussel en in Londen, waar geïnteresseerde kopers het van dichtbij kunnen bewonderen.

Het werk stelt een onbekende man voor in de outfit van de oorlogsgod Mars: een mantel van leeuwenvel, een speer, een glimmende wapenrusting, een helm met dolfijnenkop, die ook op andere schilderijen van Rubens opduikt. Hij schilderde het werk rond 1620, nadat hij was teruggekeerd van zijn reizen in Italië, waar hij inspiratie opdeed van de klassieke oudheid en van schilders als Titiaan. “Hij heeft deze finesse en virtuositeit zeker meegebracht uit Italië,” zegt Baukje Coenen, experte bij  Sotheby’s. “Hij zoog alles op als een spons en maakte er vervolgens echte Rubenswerken van,” voegt haar New Yorkse collega Christopher Apostle er aan toe.

“Dit is een krachtig portret. Het is in zekere zin ook tijdloos. Je kijkt naar een schilderij van 400 jaar oud en je ziet een man die je direct aankijkt, niet agressief, maar wel krachtig,” vindt Baukje Coenen. Opvallend is dat Sotheby’s de Rubens aanbiedt op een veiling van moderne kunst in mei, tussen veel jongere artiesten dus. “Behalve de liefhebbers van oude meesters willen we ook een ander publiek aanspreken.”

“Portret van een man als de god Mars” is al 200 jaar weg uit de Lage Landen. “Het is waarschijnlijk gemaakt in Antwerpen. Geweldig dus, dat het terug is. En wie weet, als het gekocht wordt door iemand in België, dan blijft het hier,” zegt Baukje Coenen.

Wat moet dat kosten, zo’n Rubens? “De schatting is 20 tot 30 miljoen. Veel centen, maar niet eens zo veel voor een schilderij van Rubens.” Potentiële kopers zijn privéverzamelaars, maar ook musea, “als ze erin slagen om de middelen bijeen te krijgen via sponsors zoals een privéstichting of een loterij,” zegt Baukje Coenen.

Nico Van Hout, Rubensexpert bij het KMSKA, denkt dat het schilderij toch vooral voor de privémarkt is bestemd. "De groep multimiljardairs groeit en de kunstmarkt wordt steeds internationaler. Denk aan kopers in de Arabische wereld, waarvoor dit een niet-aanstootgevend werk van Rubens zonder bloot is." De meeste musea hebben al mooie collecties Rubens in huis. "Dit werk is niet van die aard om daar nog veel toe bij te dragen." Bert Watteeuw, directeur van het Rubenshuis in Antwerpen, gaat alvast niet bieden. "Het blijft een droom dat overheden of musea over zo'n "oorlogskas" zouden beschikken. De grote werken die we op dit moment uitvoeren aan het gebouw en de tuin van het Rubenshuis kosten minder dan de laagste schatting van dit schilderij."

Vorige maand verkocht Sotheby’s nog een ander schilderij van Rubens. “Het hoofd van de heilige Johannes de Doper gepresenteerd aan Salomé ” (zie afbeelding hier boven) bracht de duizelingwekkende som van 26,9 miljoen dollar op, de derde hoogste prijs ooit voor een Rubens.

Beide werken van Rubens komen uit dezelfde Amerikaanse  privéverzameling: de Fisch Davidson Collection, de kunstcollectie van het Amerikaanse echtpaar Mark Fisch en Rachel Davidson. Hij is een intussen gepensioneerde vastgoedmagnaat; zij was rechter. Ze zitten in het bestuur van het Metropolitan Museum of Art in New York, waar het "Portret van een man als de god Mars"  ook enkele jaren te zien was. 

Helaas, het huwelijk van Fisch en Davidson liep na 30 jaar en 3 dochters op de klippen.  Het gescheiden koppel laat zijn enorme kunstcollectie nu veilen. Die bestaat vooral uit barokke kunst met een geschatte waarde van 177 miljoen dollar. Een eerste greep van tien topwerken ging vorige maand onder de hamer, ook bij Sotheby’s. Het pronkstuk van die veiling was de Salomé van Rubens. Commentaar van Baukje Coenen van Sotheby's: " Ze hebben hun verzameling samen opgebouwd, maar nu scheiden hun wegen. Maar elk nadeel heeft zijn voordeel. Zulke dure stukken kun je niet in twee hakken, en dus worden ze op veiling aangeboden."

Andere, vroegere eigenaars van het “Portret van een man als de god Mars” van Rubens waren onder meer de bankiersfamilie de Rotschild en de Amerikaanse zakenman Samuel Kress, die rijk werd met zijn winkelketens. In 2000 werd ditzelfde werk trouwens al eens geveild bij Sotheby’s; toen bracht het ruim 8 miljoen dollar op. In 2002 kwam de Rubens in het bezit van de Fisch Davidson Collection, die het werk nu weer op de markt brengt.