Van onwelriekende verrassingen tot tijdrovende procedures: NMBS-werknemers klagen erbarmelijke werkomstandigheden aan
"De werkomstandigheden bij de NMBS zijn erbarmelijk", stelt een groep van een vijftiental werknemers die anoniem wenst te blijven in een brief aan VRT NWS. Ze klagen niet alleen de onveiligheid aan, maar ook de administratieve waanzin en de slechte hygiëne. NMBS reageert begripvol op de aanklacht en belooft beterschap.
"Aan alle reizigers die wel eens de trein nemen in België". Zo begint de lange brief die via mail aan VRT NWS is bezorgd. "Wij, het spoorwegpersoneel van de onderste echelons van de NMBS, nemen jullie mee op een dag aan het spoor anno 2023."
Wat volgt is een lange opsomming van problemen. Van slecht functionerende essentiële informaticatoepassingen die het treinverkeer regelen over verstopte toiletten (waardoor reizigers hun behoefte elders doen in de trein) tot diefstal en agressie waar de spoorwegagenten niet tegen opgewassen zijn.
Een passage uit de brief verduidelijkt dat: "Onderweg komen we een trio van pickpockets tegen. We kennen ze, want vorige week waren ze ook in deze trein actief, en vorige maand ook. We kennen ze al lang, want ze nemen vaak dit traject."
Er is wat twijfel of ze zelfs de agenten van Securail zouden bellen, zodat die het trio opwachten in het volgende groot station. "Dat betekent nog meer vertraging, maar toch. Aan de telefoon antwoordt de bediende van de dienst met het drie- of vierletterwoord in de lawaaierige zaal in Brussel dat er al een oproep was voor een andere interventie, en dat er Securailpersoneel tekort is."
Als de chemische wc's vol zijn
VRT NWS nam contact op met de afzender van de mail. Hij heeft de brief opgesteld samen met vijftien andere werknemers van de NMBS, vertelt hij. Hij benadrukt dat ze hun ergernissen al vaker gedeeld hebben met de directie, maar er geen gehoor vinden. Ze wensen allemaal anoniem te blijven, want ze willen hun job niet verliezen.
De NMBS koopt nu wel treinen met chemische wc's, helaas heeft ze onvoldoende installaties om die ook leeg te zuigen
Een van de klachten gaat over de sanitaire voorzieningen in de treinen. "De NMBS koopt nu wel treinen met chemische wc's, helaas heeft ze onvoldoende installaties om die ook leeg te zuigen. En aangezien het aantal wc’s beperkt is, het gevolg van een zoveelste besparingsronde, zijn ze niet alleen sneller vuil, maar ook sneller vol. En dan gaat zo'n toilet automatisch dicht. En vinden we in sommige hoekjes van onze trein al gauw onwelriekende verrassingen."
Het management en de politiek zijn kop van Jut
"De toestand is op bijna alle vlakken dramatisch en wij, het uitvoerend personeel, zijn doodop. Ons statuut is beschermd en ons pensioen is goed, en toch nemen bijna dagelijks collega's ontslag. Dat was twintig jaar geleden wel anders", klinkt het. De oorzaak? "We moeten met minder evenveel doen."
Het aantal arbeidsplaatsen is de voorbije zes jaar met bijna de helft gedaald, het aantal directieleden is verdubbeld
Het management is kop van Jut. "Wie er de jaarverslagen van 2015 en 2021 op nakijkt, stelt vast dat het aantal arbeidsplaatsen gezakt is van 11.000 naar 6.407. Het aantal directieleden is op dezelfde periode wel verdubbeld van 327 naar 640."
Ook de politiek krijgt een veeg uit de pan. "Het is een schande dat een groene minister (Georges Gilkinet, red.) het noodzakelijk vindt om overal in het land loketten te sluiten."
"Administratieve waanzin"
De werknemers klagen ook de administratieve overlast aan. "De laatste jaren worden we bedolven onder nieuwe, tijdrovende en complexe procedures. Een voorbeeldje: wanneer een vertreksein per ongeluk te vroeg wordt open gezet, wordt het spoor van een andere, kruisende trein geblokkeerd. Die komt dan tot stilstand."
"Dan moet de bestuurder van die trein een A4 met meer dan twintig rubrieken invullen", gaat de brief voort. "Die moet hij of zij dan doorbellen en herhalen. Vroeger volstond een telefoontje van vijftig seconden. Al die tijd staan minstens twee treinen stil en is het station geblokkeerd."
De laatste jaren worden we bedolven onder nieuwe, tijdrovende en complexe procedures
De vijftien anonieme werknemers hameren erop dat ze hun job, ondanks alle moeilijkheden, graag doen. "Waarom? We komen elke dag met honderden reizigers in contact die er toch nog in slagen om onze dag op te fleuren. Daarvoor blijven we het doen."
Als er een ding is dat ze willen bereiken met de brief, is het bewustwording bij de directie en de overheid dat er meer personeel nodig is. "Op openbaar vervoer mag er niet bespaard worden. Loketten worden gesloten, ondercheffen afgeschaft, zelfs op personeel dat mensen met een beperking helpt om de trein te nemen, wordt bespaard. Alle zichtbare beroepen verdwijnen."
Ook dat laatste doet de agressie volgens de briefschrijvers toenemen. "Met meer Securailagenten alleen gaan we er niet voor zorgen dat de reizigers en het personeel zich weer veiliger voelen in de trein."
NMBS reageert: "We werven volop aan"
Bij de NMBS reageren ze begripvol. "Werken bij de NMBS kan, net zoals bij de politie of in de zorg, erg veeleisend zijn", zegt woordvoerder Dimitri Temmerman in een reactie aan VRT NWS. "We hebben daar begrip voor en ondersteunen ook de bezorgdheden van onze medewerkers. In de onderhandelingen over het nieuwe sociaal akkoord spitsen we ons daar ook op toe."
De NMBS benadrukt dat het welzijn erg belangrijk is. "We werven daarom volop aan, zeker bij de operationele diensten. We willen dit jaar nog 1.600 nieuwe mensen aanwerven."