Je kan een speld horen vallen in de radiostudio: Oekraïense en Russische vrouw vertellen hoe zij vanuit België de oorlog beleven
"Het zwaarste moment van dit jaar was voor mij toen er bommen vielen op mijn stad Vinnitsa en ik mijn familie niet kon bereiken." Zo blikt de Oekraïense Zoya Sysoieva terug op het afgelopen jaar. Naar aanleiding van een jaar oorlog in Oekraïne nodigde "De ochtend" op Radio 1 Sysoieva samen met de Russische Ksenia Kuznetsova uit. In een openhartig gesprek vertellen de twee vrouwen hoe ze vanuit België het afgelopen jaar hebben beleefd.
Een jaar nadat Rusland Oekraïne was binnengevallen, lijkt de oorlogssituatie nog altijd even uitzichtloos. Ook voor de Oekraïense Zoya Sysoieva en de Russische Ksenia Kuznetsova, die allebei al jaren in België wonen, is het een zwaar jaar geweest. In "De ochtend" op Radio 1 gaan ze samen in gesprek over hoe ze het afgelopen jaar hebben beleefd, elk op hun eigen manier.
BEKIJK - "Ofwel vechten en winnen we, ofwel gaan we dood":
"Ik kan helaas niet zeggen dat het goed gaat met mij", zegt Zoya. "Het gaat slecht. Ik ben altijd zenuwachtig. Over mijn familie, mijn land en de toekomst. Er is geen moment van rust."
"Ik wilde eigenlijk naar daar gaan toen de oorlog uitbrak. Mijn man heeft me tegengehouden. Hij zei dat het niet slim was om te vertrekken en dat het beter was om vanuit België te helpen. Hij had gelijk. Ik ben al een jaar bezig met humanitaire hulp."
Als ik Oekraïners tegenkom, zeg ik altijd "Glorie aan Oekraïne" om duidelijk te maken dat ik aan hun kant sta
De Russische Ksenia draagt tijdens het gesprek de Oekraïense kleuren. "Dat is geen toeval", legt ze uit. "Ik hou nog steeds van Moskou, maar van het Moskou van mijn kindertijd. Dat is niet dezelfde stad als nu. Toen Rusland in 2014 de Krim had geannexeerd, voelde het leven daar zo verstikkend. Als een kamer zonder lucht."
"Acht jaar geleden ben ik dan naar België gekomen. Eigenlijk omdat ik de liefde gevonden had. Maar de annexatie was voor mij een extra drijfveer. President Poetin heeft mij eigenlijk geholpen in de beslissing naar hier te komen."
"Ik ben altijd bezig met de oorlog", zegt Ksenia. "Het onderwerp komt tijdens elk gesprek aan bod. Ik maak ook altijd duidelijk aan Oekraïners die ik tegenkom, dat ik aan hun kant sta. Een kort "Slava Ukraini", oftewel "glorie aan Oekraïne" volstaat daarvoor."
Er waren bommen gevallen op mijn stad en ik wist niet waar mijn familie was
Het zwaarste moment voor Zoya was toen er bommen waren gevallen op haar stad, Vinnitsa. "Ik wist niet waar mijn familie was. Ik probeerde te bellen, maar niemand nam op. Er waren heel veel doden en ik wist niets over mijn familie. Ik kon niet stoppen met huilen die dag."
"Enkele collega's van vroeger zijn gestorven. De vader van een vriend van mijn zoon is dood. De vriend van mijn nicht ook. Maar tegelijkertijd zie je ook hoe de Oekraïners zijn samengekomen, zowel in Oekraïne als daarbuiten. Ik ben zo trots op hen. En zelfs met alle moeilijkheden, en zonder licht en warmte, geven ze niet op. Ofwel vechten en winnen we, ofwel gaan we dood. Er is geen andere oplossing."
Tussen twee vuren
Ksenia zit dan weer verscheurd tussen beide landen. "De vader van mijn beste vriend hier vecht aan de frontlinie in Oekraïne. Mijn beste vriend van de universiteit is gemobiliseerd aan het Russische front. Je eerste reactie is om je vriend te helpen, door bijvoorbeeld geld in te zamelen, maar tegelijkertijd help je hem zo dus Oekraïners te vermoorden. Dat is echt niet normaal."
"Mensen in Rusland willen er niet meer over praten", zegt Ksenia ook. "Ze voelen zich machteloos. Het is dus moeilijk om informatie te krijgen over hoe het daar is. Mensen beginnen ook te voelen dat ze voorzichtig moeten zijn met wat ze zeggen."