Hoe kan je achterhalen of een kunstobject echt is? "Zelfs van levende kunstenaars als Dillemans worden er tekeningen nagemaakt" 

Afgelopen woensdag konden kunstliefhebbers hun hart ophalen bij Sotheby's in Brussel. Daar werd eenmalig het "Portret van een man als de god Mars" van Peter Paul Rubens gratis tentoongesteld. Het was al jaren in privébezit van een Amerikaans koppel, maar wordt binnenkort geveild in New York. "De kwaliteit spat er af", vertelt Peter Bernaerts van Bernaerts Kunstveilingen in de Radio 1-podcast "Het Uur van de Waarheid. "Zo'n werk kom je niet elke dag tegen. We moeten altijd alert zijn voor vervalste stukken in onze sector."

Bernaerts benadrukt dat er niet alleen nagemaakte werken van bekende, overleden kunstenaars op de markt zijn. "Vorige week nog ontdekten we een tekening die zogezegd van de hand van kunstenaar Sam Dillemans was. Dillemans liet ons meteen weten dat dat niet klopte. Dus ook levende kunstenaars worden gekopieerd."

Dagelijks checken veilinghouders de authenticiteit van elk object dat binnenkomt. "Soms kan dat met het blote oog, maar vaak vraagt het uitgebreid onderzoek. Dat is niet alleen belangrijk om de echtheid te achterhalen, maar ook om in te schatten of het wel veilwaardig is." Hoe gaat het "factchecken" van zo'n kunstwerk dan in zijn werk? 

Eerst en vooral wordt gekeken of het stuk in het oeuvre van de kunstenaar is opgenomen. "We hebben een bibliotheek in huis waar we dat kunnen nakijken", vertelt Bernaerts. "Daarnaast heb je een netwerk van specialisten per domein nodig. Dat kan gaan van strips tot oude wapens. Je hebt ook specialisten en stichtingen die zich bezighouden met een bepaalde kunstenaar. Net zoals de kunstenaar zelf hebben ze er geen enkel belang bij dat een vals werk op de markt zou verschijnen en zeker niet op de openbare markt."

Het internet maakt het volgens Bernaerts makkelijker om de echtheid van een kunstwerk te achterhalen. "Er zijn tal van blogs, databases en websites van musea ter beschikking. Vroeger hadden we enkel bibliotheken. Niet alleen wij, maar ook de consument is daarom veel beter gewapend. Je kan online veel halve waarheden vinden ook natuurlijk, maar tegelijk is er een rijkdom aan informatie. En dat naast het advies van een antiquair, een veilinghouder of een expert."

Een kunstwerk grondig onderzoeken is eveneens belangrijk voor de kostprijs. Dat merkte Bernaerts zelf enkele jaren geleden. "In 2016 ontdekten we in ons veilinghuis een tekening van Rubens, terwijl het eeuwenlang aan Antoon Van Dyck werd toegeschreven. Voor de prijs maakte dat een heus verschil. De tekening is verkocht voor ongeveer 820.000 euro. De schatting voor Van Dyck lag tussen de 10 à 15.000 euro."