Berkensap "van de boom in de fles": is het echt gezond?

De maand maart heet in het Oekraïens "berkenmaand". Het is dus dé tijd van het jaar om berkensap af te tappen. "Eerst komt de sapproductie op gang, de berk zuigt dan water uit de grond op, om daarmee blaadjes aan te maken. Zo krijg je een sterke sapstroom van beneden naar boven", zegt wetenschapsjournalist Koen Wauters. 

Het drankje smaakt naar licht zoet water en is vooral populair in de Baltische staten en Rusland. Ook in enkele Scandinavische landen is het een populaire traditionele drank. 

Er zijn twee manieren om het sap uit de boom te tappen. "De simpelste manier is een tak afknippen, en daar dan een fles over hangen. De meest gebruikte manier is een gaatje in de stam boren. Je steekt in het gaatje een aftapbuisje of een doorzichtig slangetje en dat sap vang je op in een fles of in een emmer of in een luchtdichte zak."

Maar je mag niet zo maar een gaatje in een boom boren. "Is het niet jouw berk, dan mag dat niet. Want je beschadigt de boom. Zeker wanneer je een gaatje boort in de stam, want dan kun je de boom besmetten met bacteriën en kan de boom ziek worden. Je moet er ook op letten dat je daarna dat gaatje weer dichtmaakt, anders blijft het sap stromen en loopt de boom leeg."

Geen zin om zelf te tappen? Je kunt ook gewoon berkensap kopen bij de supermarkt of de apotheek.

Vers berkensap is maar beperkt houdbaar. "Je kan het maximaal twee dagen bewaren in de koelkast. Want er bestaat altijd een risico op bacteriegroei in het sap. Wil je vers berkensap langer bewaren, dan moet je citroensap toevoegen, het invriezen of het pasteuriseren, verhitten dus." 

Het internet belooft veel oplossingen voor je kwaaltjes. "Je vindt echt alles terug op het net. Het versterkt je immuunsysteem, en het zou helpen tegen oorpijn, eczeem, jicht, kaalheid, nierstenen en het zou ook een oplossing zijn voor onvruchtbaarheid. Maar helaas zijn er maar een paar kleine studies te vinden en is er geen wetenschappelijk bewijs voor."

Berkenpollenallergie is de grootste pollenallergie in ons land. Mocht berkensap helpen, dan zou dat goed nieuws zijn. Maar Koen Wauters nuanceert want momenteel is er geen enkele studie die de theorie ondersteunt dat berkensap effectief werkt tegen deze allergie. "Als je allergisch bent aan pollen, ben je allergisch aan bepaalde eiwitten in die pollen. Maar die eiwitten in die pollen hoeven niet in dat sap te zitten. Het is dus niet zeker dat het om dezelfde eiwitten gaat."