Strengere energielabels, verplichte zonnepanelen en snellere renovatiegolf: zo wil het Europees Parlement onze huizen klimaatvriendelijker maken

Gebouwen in heel de Europese Unie moeten versneld gerenoveerd worden om de uitstoot van broeikasgassen af te bouwen en om energie te besparen. Zo worden we minder afhankelijk van Russische energie en kunnen huishoudens uitkijken naar lagere energierekeningen, stelt het Europees Parlement (EP). Huizen en gebouwen zijn nu goed voor maar liefst 40 procent van het totale energieverbruik in de EU. 

Dit zijn enkele van de maatregelen die het EP zonet goedkeurde: 

• Alle nieuwbouw moet al in 2028 klimaatneutraal zijn. Voor overheidsgebouwen of publieke ruimtes wordt dat 2026. 
• Alle nieuwe gebouwen moeten zonne-energie kunnen afnemen vanaf 2028 - als dat technisch en financieel enigszins mogelijk is. Voor renovatieprojecten van particulieren moet dat vanaf 2032. 
• Woningen op de privémarkt moeten tegen 2030 naar een energielabel van maximaal E, en tegen 2033 naar een D-label of beter. Momenteel gaat de lijst van A tot G. Een voorstel met impact, want categorie G staat voor de 15 procent slechtst scorende gebouwen per lidstaat. Niet-residentiële gebouwen moeten dezelfde oefening al  drie jaar vroeger maken, tegen respectievelijk 2027 en 2030. Dat kan door beter te isoleren of door een beter verwarmingssysteem te installeren. Let wel: de nieuwe doelstelling moet enkel bereikt worden als een huis wordt verkocht, als het grondig wordt gerenoveerd of als het - in geval van een huurcontract - een nieuwe huurder krijgt. 
• Als het voorstel verder wordt goedgekeurd, zullen alle lidstaten maatregelen moeten uitwerken om die doelstellingen te halen. In Vlaanderen zijn er verschillende regels al verstrengd, onder meer ook wat betreft het energielabel. Als je een huis koopt met energielabel E of F, moet je die energiescore binnen de 5 jaar verbeteren tot minstens D. Ook qua nieuwbouw gelden hier al strenge normen. 

Niet iedereen heeft zomaar het geld om te gaan renoveren, beseft Europa. Renoveren is sowieso flink duurder geworden tijdens de voorbije jaren, net als nieuwbouw. Het EP wil de meer kwetsbare gezinnen niet in de kou laten staan. Om hun energierekening naar beneden te krijgen, krijgen zij een extra ruggensteun om te renoveren. Het gaat dan om een uitgebreider stelsel van mogelijke premies en om hogere premies specifiek voor armere gezinnen. 

Lidstaten zullen gratis informatiepunten moeten voorzien en ook de toegang tot die informatie moeten vergemakkelijken? In Vlaanderen bestaat momenteel al het systeem van renovatiecoaches, waar je als particulier gratis een beroep op kan doen, afhankelijk van gemeente tot gemeente. 

Ja, het wetgevende proces is nog niet rond en enkele landen beloven stevige weerstand.  

Het EP keurde het plan goed met 343 stemmen voor tegen 216 tegen. Er waren 78 onthoudingen. Het plan gaat nu naar de Raad, waar de verschillende ministers nog hun zegje kunnen doen. Het zal daar wellicht nog aangepast worden, maar de richting die Europa uit wil is duidelijk. Daarna zullen de lidstaten concrete maatregelen nemen om de doelstellingen te halen.  

Er zijn wel degelijk nog obstakels. Net als bij het akkoord om vanaf 2035 geen auto's op fossiele brandstoffen meer te produceren, zou de Duitse liberale partij FDP wel eens dwars kunnen gaan liggen. Zij kunnen zich niet vinden in de "verplichte renovatie" van woningen. Onder meer ook Polen en Italië zouden meer flexibiliteit willen. 

De Italiaanse minister van Energie Gilberto Pichetto wil uitstel van het vooropgestelde tijdschema en uitzonderingen voor wie het niet kan betalen. Vicepremier Matteo Salvini liet er in een tweet geen twijfel over bestaan dat het voorstel hem niet zint: "Handen af van onze huizen! We gaan dit proberen tegen te houden."

Hilde Vautmans, Europees parlementslid voor Open VLD, onderstreept dat steun voor de huishoudens en het bedrijfsleven nodig zal zijn om dit "zeer ambitieus voorstel" te realiseren. "Zo zullen we hen steunen om nieuwe en slimme technologieën aan te wenden, zoals het gebruik van stadsverwarming uit hernieuwbare bronnen en het gebruik van restwarmte. Door energieverspilling van gebouwen te verminderen, zullen op de lange termijn de kosten voor het bedrijfsleven en huishoudens fors worden verlaagd. Ook zullen er nieuwe jobs worden gecreëerd om de doelstellingen te bereiken.”

Sara Matthieu (Groen) heeft het over "een win-win voor iedereen" en is tevreden met de extra aandacht voor de kwetsbare gezinnen. "Veel mensen hebben de centen niet om hun woning te verwarmen. Energie en centen vliegen letterlijk via ramen, deuren en dak weg. Deze richtlijn voor de energieprestatie van gebouwen moet mensen helpen hun huizen te isoleren, de energierekening van mensen te verlagen en klimaatverandering tegen te gaan. (...) Deze wet geeft de hoognodige zekerheid aan huiseigenaren en de industrie om woningrenovatie te versnellen, werknemers aan te trekken en grote investeringen te doen.”

Vlaams Belang is niet gelukkig met het plan en stemde tegen. "Weer groene overwinning in Europees Parlement", twittert Gerolf Annemans. "Uitstoot bij huizenbouw en -verbouw: harde aanpak tegen 2030 en zero uitstoot tegen 2050. Vlaming die huis verbouwt en belastingen betaalt, is de klos."