Van "potepetazzie" tot "gildig": dit zijn de 5 opvallendste Vlaamse dialectwoorden volgens dialectoloog Veronique De Tier 

Er zijn ontzettend veel dialectwoorden in Vlaanderen. Er zijn grote regionale verschillen, maar er zijn ook veel varianten binnen dezelfde streek. De uitspraak en spelling kunnen verschillen. "Dat komt omdat mensen niet meer weten waar het originele woord vandaan komt”, vertelt dialectoloog Veronique De Tier. Ze gaat voor "Goeiemorgen morgen!" op zoek naar de mooiste en meest opvallende dialectwoorden van bij ons. 

Als je in het noorden van Limburg naar “Potepetazzie” vraagt, dan krijg je een bord wortelpuree voorgeschoteld. "En in die puree moeten zeker ook nog stukjes wortel zitten", vertelt De Tier. Het is een samenstelling van “poot”, het Limburgs woord voor wortels en het Limburgse “petazzie”. “Dat laatste is een verbastering van het Franse woord potage, soep, een mengeling van groenten. In dit geval zijn dat dus de aardappelen en de wortels.” 

Gebruik jij soms het woord "Djokkeleuren"? Dan woon je waarschijnlijk in Oost-Vlaanderen of je bent ervan afkomstig. "Djokkeleuren" is een dialectwoord dat vooral voorkomt in het Meetjesland, Gent en de streek rond Zottegem. 

"Djokkeleuren stamt uit het Latijn en betekent schertsen en spelen”, vertelt De Tier. “Door de jaren heen zijn mensen die originele betekenis vergeten en daardoor kan de uitspraak veranderen. Daarom spreken sommige Oost-Vlamingen over “Zotteleren” in plaats van “Djokkeleuren”. 

Er zijn verschillende manieren om te zeggen dat iemand zwanger is. De ene uitspraak is al platter of plastischer dan de andere. Volgens De Tier komt dat omdat er een taboe rust op dat onderwerp. "Zeker als het over ongewenste zwangerschappen gaat, is ons taalkundig arsenaal uitgebreid." 

In Brussel gebruiken ze de uitdrukking: “ze hee ne poesjenel in eur schuif”. Een “poesjenel” is een woord dat voorkomt in andere delen van Vlaams-Brabant en Antwerpen. Het wordt gebruikt om 'de gewone man' te omschrijven. Van oorsprong is het een Italiaans woord uit de commedia dell'arte. De Tier geeft ook een paar andere varianten. "Je hoort soms 'dat ze tegen de hoek van een ronde tafel is gelopen'. Of nog erger: 'ze heeft op de snuit van een dolfijn gezeten'."

Als een West-Vlaming je “gildig” noemt, dan ben je flink, volslank of stevig gebouwd. “Het is niet duidelijk waar de West-Vlamingen dit woord gehaald hebben”, vertelt De Tier. “Een variant van het woord wordt ook in Scandinavië gebruikt. In Denemarken en Noorwegen betekent "Heldig" gelukkig zijn. 

Een boesjkammeree is het Mechelse woord voor schommel. "Het is een samenstelling waarvan het eerste deel, "boesj" afkomstig is van het werkwoord "bijzen". Dat betekent driftig heen en weer bewegen", vertelt De Tier. Kammeree komt dan weer van koord en rijden.