Noorse stroomnet kan grote toevloed aan datacenters (waaronder dat van TikTok) niet langer aan
In Noorwegen wordt het ene na het andere datacenter opgericht om grote hoeveelheden gegevens op te slaan, te verwerken en te beheren. Het enige probleem: door de groene transitie is de capaciteit van het Noorse elektriciteitsnet niet groot genoeg voor die energieverslindende datacenters.
Noorwegen bleek de afgelopen jaren de plaats bij uitstek om nieuwe datacenters op te richten. In 2020 waren er volgens een rapport van het Norwegian Data Center Industry (NDI) in totaal 56 operationele datacenters, een toename van 12 procent in vergelijking met het jaar ervoor. Sindsdien zijn er nog verschillende nieuwe voorzieningen bijgebouwd.
Eén vijfde van de totale stroom
Een van die nieuwe datacenters komt er in Hamar, een stadje ten noorden van de hoofdstad Oslo. Het was deze faciliteit die in Noorwegen heel wat controverse teweeg bracht. Enerzijds schat men dat het datacenter zal instaan voor maar liefst 1 procent van het totale energieverbruik van Noorwegen. Anderzijds omdat het Chinese bedrijf TikTok, dat de laatste tijd zwaar onder vuur ligt, er gebruik van zal maken.
Een datacenter is een faciliteit die is ontworpen om grote hoeveelheden gegevens op te slaan, te verwerken en te verdelen. Het kan gebruikt worden om computer- en netwerksystemen te huisvesten en te beheren, en om toegang te bieden tot gegevens en applicaties via internet of andere netwerken. In feite is het de ruggengraat van de digitale wereld en een cruciaal onderdeel van de IT-infrastructuur van bedrijven en organisaties.
"Dat een handvol bedrijven enorme hoeveelheden Noorse hernieuwbare energie gebruiken om Chinese dansvideo's op het net te dumpen, is waanzin", zegt Frode Alfheim, manager bij Industri Energi, een Noorse vakbond voor werknemers uit verschillende sectoren.
Bovendien is het stroomverbruik van de TikTok-faciliteit in Hamar slechts een peulenschil van de noden van de volledige data-industrie. Dat blijkt uit een recent rapport van Statnett. In totaal maken de verschillende datacenters aanspraak op meer dan 8.000 MegaWatt. Dat is ongeveer 20 procent van de totale elektriciteitscapaciteit van het Noorse stroomnet.
Als alle datacenters op volle capaciteit draaien (wat ze zelden doen), dan zou dat overeenkomen met een energieverbruik van 70 TeraWattuur per jaar. Dat staat gelijk aan de helft van het totale elektriciteitsverbruik van Noorwegen in een jaar. Of 27 keer de capaciteit van het Noorse Fosen park, het grootste windmolenpark op land van Europa.
Door de omschakeling naar hernieuwbare energie, dreigt nu een stroomtekort in het land. Het Noorse stroomnet kan de grote druk van de centers niet langer aan.
Prioriteit aan belangrijke industrie
In andere industrieën gaan steeds meer kritische stemmen op tegen de grote impact van de datacenters op het stroomnet. Zeker nu er opnieuw een opslagcenter in het noordelijke stadje Sørfold zou komen. Door de kritiek twijfelen de gemeentediensten of ze de faciliteit er wel zullen toelaten.
Ook de Noorse overheid zoekt nu naar oplossingen. Zo overwegen de autoriteiten om te werken met een prioriteitssysteem. Daarbij zouden bepaalde elektriciteitsconsumenten, zoals belangrijke industrie, eerder toegang krijgen tot elektriciteit dan industrie die als minder belangrijk wordt beschouwd. Dat kondigde de minister van Petroleum en Energie Terje Aasland deze week aan. Vandaag geldt vooral het first come, first served principe, waarbij het bedrijf dat er het eerst om vroeg, het meeste recht heeft op stroom.
Het walhalla voor de datacenters
De grote toename aan datacenters doet zich niet alleen voor in Noorwegen, ook in andere landen voltrekt er zich een soortgelijke tendens. Die datacenters zijn door de groeiende behoefte aan digitale infrastructuur en data-opslagcapaciteit in de wereld broodnodig.
Noorwegen is om verschillende redenen een aantrekkelijke locatie voor zulke datacenters.
- Eerst en vooral omwille van de duurzame energiebronnen die het land ter beschikking heeft. Noorwegen is een van de grootste producenten van hernieuwbare energie ter wereld, met een groot deel van zijn elektriciteit afkomstig van waterkracht. Dit maakt het land aantrekkelijk voor datacenters die op zoek zijn naar groene energiebronnen om hun activiteiten te voeden.
- Daarnaast zijn de kosten voor energie er erg laag. Door de overvloed aan goedkope hernieuwbare energiebronnen heeft Noorwegen lagere energiekosten dan veel andere landen, wat datacenters helpt om hun kosten te verlagen. Door het energietekort zou daar nu wel eens verandering in kunnen komen.
- Een andere, belangrijke factor is de lage temperatuur. Het koude, Noorse klimaat zorgt voor natuurlijke koeling. Er moet dus minder geïnvesteerd worden in koelingssystemen.
- Ook de politieke stabiliteit in Noorwegen speelt een rol. De politieke situatie is er, over het algemeen, erg betrouwbaar. Dat maakt het land aantrekkelijk voor bedrijven die op zoek zijn naar een veilig en stabiele locatie.
- Ten slotte heeft het land ook erg betrouwbare infrastructuur. Datacenters kunnen er eenvoudig verbinding maken met het internet en met andere netwerken.
