De vijf boeken van de week: een liefdesverklaring aan een hond, een bewogen joods familieverhaal uit WOII en een filosofisch boek over trots  

Het eerste boek van Jana Elza Wuyts over de geadopteerde hond Boef ging maar liefst zesduizend keer over de toonbank. Nu is er een tweede boek: "Boef 2, liefhebben kun je leren" (uitgeverij Pottwal Publishers), over hoe de zoektocht om samen te leven met een wilde hond ook een zoektocht naar jezelf is. 

Tijdens hun verblijf in Spanje enkele winters geleden kwam een verwilderde zwerfhond op het pad van Jana Elza Wuyts en haar partner Marnix Peeters. Ze namen de hond mee naar de Oostkantons waar ze wonen, gaven hem de naam "Boef" en zouden even op het dier passen tot hij naar zijn definitieve gezin in België zou gaan. De lockdown besliste daar anders over en hield Boef bij hen. Het kinderloze paar dacht dat een hond niet in hun leven, hun nomadisch bestaan met veel vrijheid zou passen. "Dat was dus eigenlijk een grote verrassing," vertelt Wuyts op Radio 1. 

Ondertussen maakte heel Vlaanderen kennis met Boef in de krantencolumns van Marnix Peeters, de bestseller van Wuyts en de eindeloze stroom filmpjes op hun sociale media.  Ze leerden hem aan de leiband lopen en "autorijden".

"Ja, we zijn nu zo trots op de hond. En bezorgd. Dat was ook een eigenschap waarvan ik niet wist dat ik die had", vertelt Wuyts op Radio 1. "Ongelooflijk hoe zo’n hond onder je vel kan kruipen en hoe graag je hem kan zien. Als je mij had verteld dat ik twee boeken over een hond zou schrijven, dan had ik mezelf gek verklaard". Boef zorgde ervoor dat ze zichzelf tegenkwamen: Wuyts werd emotioneler en Peeters kalmer. De wandelingen in de Ardense bossen maakten van hen beiden echte buitenmensen.   

Toen auteur Ingrid Vander Veken naar een nieuw appartement verhuisde, stopten haar bovenburen haar een doos vol brieven uit WOII en het familiearchief van ene Liesje Andriesse in de handen. In "Verloren" (uitgeverij Vrijdag) puzzelde Vander Veken het leven van Liesje Andriesse bijeen op basis van deze complexe briefwisseling.  

De joodse familie Andriesse kwam uit Nederland en vestigde zich in Antwerpen om zakelijke redenen. "Het gaat om een rijke familie - ze zijn aangetrouwd met de Van den Bergh margarinefabrieken, de voorloper van het latere Unilever", vertelt Vander Veken op Klara. Liesje is getrouwd met een staatloze Pool, waardoor zij en haar zoon ook staatloos worden.

Wanneer de familie op de vlucht slaat voor de nazi's en de grens met Frankrijk wil oversteken, worden de staatloze Liesje, haar zoon en man teruggestuurd. Zo raakt de familie van elkaar gescheiden en proberen ze met elkaar contact te houden via brieven. Liesje zal vier jaar op de vlucht blijven, terwijl haar ouders en broer in een jappenkamp in Nederlands-Indië belanden. In 1942 stopt de briefwisseling. Liesje wordt samen met haar zoon vermoord in Auschwitz.

Vander Veken herkent in het verhaal van Liesje veel parallellen met wat momenteel gebeurt in Oekraïne: een oorlog waarvan men dacht dat ze niet zou uitbreken, de helse vlucht, de onzekerheid, familieleden die elkaar kwijtspelen en elkaar missen, geld dat afgetroggeld wordt door mensensmokkelaars.

De Nederlandse schrijver en tv-presentator Adriaan van Dis voegt met "KliFi. Woede in de republiek Nederland" (uitgeverij Atlas Contact) een nieuwe roman toe aan zijn uitgebreid oeuvre. Deze dystopische klimaatroman is volgens de auteur een "boze vertelling". 

In "KliFi" werpt Van Dis een blik in de toekomst. KliFi staat voor klimaatfictie, een literair genre waarin klimaatverandering een belangrijke rol speelt. In Nederland zijn de Oranjes verjaagd en het land is een republiek geworden. Een orkaan veroorzaakt een kleine zondvloed - Van Dis wilde het realistisch houden - en het volk luistert naar een president die ontkent wat er aan de gang is. 

Het hoofdpersonage behoort,  net als de schrijver, tot de generatie van de boomers. Bij Jäkob groeit de ergernis en verontwaardiging bij het aantreden van een nieuwe president. "Dat zijn dingen die we nu wel herkennen" vertelt Van Dis die in zijn roman de realiteit wat wilde bespoedigen: "Dat koningshuis van ons, die koffers zijn al lang gepakt, Amalia wordt nooit koningin. Daar durf ik een behoorlijke fles op in te zetten. Door de boosheid die wij nu in Nederland ervaren, zou het best eens kunnen zijn dat er iemand naar voor treedt die luistert naar de stem van het zogenaamd ongehoorde volk." 

Volgens Van Dis houden we er kennelijk van om een soort dwaas uit te verkiezen die we naar voren schuiven met de boodschap: los jij het maar op. "Een dictatuur is een huid", vertelt Van Dis, "Je groeit erin. Je merkt het niet, maar je past je telkens een millimetertje aan. Voor je het weet zit je erin klem." 

Trots is een emotie die vaak geassocieerd wordt met grote ego’s en opschepperij. Maar volgens filosofe Martha Claeys kan trots ook een sleutel zijn tot sociale rechtvaardigheid. Dit is het betoog in haar boek "Trots, de filosofie van een emotie" (uitgeverij Boom Filosofie).

"Je kan trots zijn om twee verschillende redenen. Je kan trots zijn op wat je doet – je levert een prestatie, je hebt een inspanning geleverd. Daarnaast kan je ook trots zijn om wie je bent. Die vorm van trots heeft meer te maken met identiteit en je bestaansrecht als mens", vertelt Claeys op Klara. Het is vooral die laatste vorm van trots die Claeys de voorbije zes jaar heeft onderzocht omdat we die emotie tegenwoordig heel vaak zien. Denk aan protestbewegingen zoals de gay pride of de vrouwenmarsen na de verkiezing van de Amerikaanse president Trump.

Trots heb je in soorten. Claeys onderscheidt trots uit zelfwaardering, uit zelfrespect en ook uit zelfliefde.  Dat trots best terecht kan zijn en niet alleen staat voor het claimen van superioriteit, is het punt dat ze wil maken in haar boek "Trots, de filosofie van een emotie".  

April is Maand van Filosofie met als centraal thema "Weerloos en waardevol".  Gedurende de hele maand worden zowel in Nederland als in Vlaanderen filosofische nachten, lezingen en debatten georganiseerd. Hoogtepunt is de uitreiking van de Socratesbeker aan het meest prikkelende filosofieboek van het afgelopen jaar. 

Herbeluister ook Martha Claeys in het programma "Touché" op Radio 1.

Ruth Lasters brengt in haar nieuwe poëziebundel "Tijgerbrood" (uitgeverij G.A. Van Oorschot) een mix van gedichten over persoonlijke keuzes, sociale onrechtvaardigheid én heel doodgewone dingen. Lasters won begin deze maand de Arkprijs van het Vrije Woord. 

"Tijgerbrood" gaat deels over ongeboren leven.  "Er wordt mij heel dikwijls gevraagd wanneer ik beslist heb om geen kinderen op de wereld te zetten. Ik heb dat niet beslist. Het is een bewustwordingsproces geweest," vertelt Lasters op Klara. 

Ruth Lasters is een geëngageerde dichter die het opneemt voor de zwakkeren in de maatschappij. Vorig jaar nam ze ontslag als stadsdichter van Antwerpen, na haar geweigerde gedicht "Losgeld". Dat gaat over de ongelijke behandeling van kinderen en jongeren in het beroepsonderwijs. Lasters schrijft gedichten over de kwetsuren die mensen oplopen door de hardheid van taal. "Maar er zitten ook luchtigere stukken in de poëziebundel", benadrukt ze. Ook gewone alledaagse objecten en dingen krijgen een ziel in "Tijgerbrood". Lasters wil met haar poëzie vooral ontroeren - ze noemt zichzelf hooggevoelig - en vindt dat we elke dag poëzie zouden moeten lezen, net zoals we dagelijks eten en drinken.

Vladimir Sorokin is een van de belangrijkste Russische auteurs. Sinds februari 2021 leeft hij als banneling in Berlijn. Sorokin was in Brussel naar aanleiding van het Passa Porta Festival en Jan Balliauw kon hem interviewen voor Terzake. Bijna 20 jaar geleden schreef Sorokin een profetische roman, over hoe Rusland zich isoleerde van het westen en over de almacht van de veiligheidsdiensten. In "De dag van de Opritisjnik" voorspelde hij min of meer wat er nu in Rusland gebeurt. Hoe kijkt hij nu naar de oorlog in Oekraïne?