Hoe beschermt VRT jouw privacy?

Europa wilhaar burgers informeren over hun rechten wat persoonlijke gegevens betreft, en tegelijk bedrijven en organisaties aansporen om de gegevens van gebruikers beter te beschermen. “VRT doet er alles aan om te voldoen aan de rechten en plichten die in AVG zijn bepaald”, vertelt Erwin Maussen, de DPO (Data Protection Officer) van VRT.

Wanneer er gesproken wordt over de bescherming van persoonsgegevens, denken velen spontaan aan AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming), ook bekend onder zijn Engelstalige afkorting GDPR (General Data Protection Regulation). De AVG-verordening trad officieel in werking op 25 mei 2018. Het principe van AVG is vrij eenvoudig: het moet de regels rond het gebruik van persoonsgegevens door derden standaardiseren en zo in feite de gebruiker terug meer zeggenschap geven over zijn eigen persoonsgegevens. Alle bedrijven en organisaties die persoonsgegevens bijhouden en ze op een of andere manier gebruiken, moeten gehoor geven aan de verordening. 

VRT wil een betrouwbare partner zijn voor haar gebruikers, medewerkers, partners en leveranciers door persoonsgegevens op een gepaste manier te verzamelen en te verwerken, en dat op een transparante manier aan te tonen. Erwin: “Privacy is altijd al belangrijk geweest voor ons. Zeker voor Ketnet was er vroeger al een verhoogde waakzaamheid, omdat het over kinderen gaat, een kwetsbare groep. We hebben de AVG-verordening wel aangegrepen om een aantal wijzigingen zichtbaar te maken.” 

Intern is er bij VRT sinds 25 mei 2018 heel wat veranderd. Achterliggende processen zijn onder de loep genomen en aangepakt om ze beter te structureren en ze transparanter te maken. Er zijn ook een aantal nieuwe processen opgezet. Daarnaast zijn er een aantal zaken herbekeken in juridisch licht, waaronder het mediadecreet, de privacyverklaring en de cookieverklaring van VRT. Zowel op organisatorisch als juridisch vlak doet de publieke omroep dus inspanningen om processen structureel transparant te maken.  

VRT heeft de AVG-verordening ook aangegrepen om het VRT-profiel klaar te maken voor de nieuwe vereisten van de wetgeving. Via dat profiel kunnen gebruikers hun persoonsgegevens en instellingen eenvoudig beheren over alle VRT-netten heen. “De persoonsgegevens die je vrijgeeft via je VRT-profiel, zijn afhankelijk van wat je wilt doen. Als je bijvoorbeeld enkel via de MNM-app wil reageren, heeft VRT je naam en e-mailadres nodig. Doe je daarna mee met een telefoonspelletje, dan hebben we je gsm-nummer nodig om je te kunnen contacteren. VRT verzamelt dus enkel de persoonsgegevens die ze nodig heeft om haar werking vlot te laten verlopen", licht Erwin toe.

Je kan een groot deel van het VRT-aanbod bekijken, beluisteren en beleven zonder persoonsgegevens door te geven. Zo kan je op veel VRT-websites filmpjes, audio en informatie vrij raadplegen. In sommige gevallen vraagt VRT wél naar bepaalde persoonsgegevens van haar gebruikers.

VRT vraagt in de eerste plaats naar naar bepaalde persoonsgegevens omdat ze die gegevens nodig heeft voor haar werking. Als je bijvoorbeeld de #DeDag-app van Iedereen beroemd wilt gebruiken, vraagt VRT naar je e-mailadres. Dat is nodig om de app te laten werken. Erwin: “Zonder e-mailadressen valt de werking van #DeDag-app in het water. Via de app sturen gebruikers namelijk foto’s en filmpjes rond een bepaald thema, en is het soms nodig om in contact te treden met de afzender. Als je beslist om de app te downloaden en ze te gebruiken, dan zal je  dus ook gevraagd worden om je mailadres in te geven. Enkel zo kan de redactie van het programma effectief zijn werk doen. We geven dit ook transparant aan wanneer je de app voor de eerste maal gebruikt.”

VRT vraagt soms ook naar persoonsgegevens om bepaalde diensten te kunnen aanbieden aan de gebruiker, zoals een favorietenlijstje in de online videospeler VRT MAX. 

Daarnaast heeft VRT een contractuele overeenkomst met de Vlaamse Overheid: de Beheersovereenkomst. Daarin staat de opdracht van VRT uitgeschreven. In de Beheersovereenkomst staan ook streefcijfers, bijvoorbeeld over het percentage bereikte Vlamingen. Erwin: “We moeten geregeld rapporteren aan de Vlaamse overheid over die cijfers. Daarvoor moeten wij dus metingen uitvoeren. Zonder die metingen kunnen we niet rapporteren en leven wij onze contractuele verplichtingen niet na. Als je VRT MAX gebruikt, vragen we naar je geslacht. Hoewel je geslacht niets met video’s heeft te maken, moeten wij als VRT wel het aantal bereikte mannen en vrouwen kennen om daarover te kunnen rapporteren.”

Ten slotte verzamelt VRT gegevens om controles te kunnen uitvoeren. Als je VRT MAX wil gebruiken, vraagt VRT bijvoorbeeld om je postcode en gsm-nummer. Ook dat lijkt op het eerste zicht niet belangrijk om video’s te bekijken. Toch moet VRT weten vanwaar je afkomstig bent omwille van een wet rond uitzendrechten: VRT mag niet zomaar in het buitenland uitzenden. Ze koopt rechten van bepaalde series, en mag daarna die series enkel uitzenden in België. Erwin: “VRT biedt daarbij de service dat gebruikers met een domicilie in België ook vanuit andere landen van Europa naar ons aanbod kunnen kijken. VRT moet dan kunnen controleren dat VRT MAX-gebruikers effectief een domicilie in België hebben. Daarom controleren we de postcode, het IP-adres en sinds kort ook de gsm-provider, die Belgisch moet zijn. Doen we die controles niet, dan wordt VRT op de vingers getikt door de distributeurs.”  

In de aanloop naar 25 mei 2018 werd een verkeerde perceptie gecreëerd, namelijk dat voor alles een expliciete toestemming gevraagd moet worden. Dat is niet correct: voor alle noodzakelijke gegevens hoeft een organisatie de gebruiker niet expliciet om zijn toestemming te vragen. In die gevallen brengt VRT haar mediagebruikers wel zo transparant mogelijk op de hoogte. Erwin: "Je moet als gebruiker wél je toestemming geven wanneer het gaat over niet-essentiële zaken, die niet verbonden zijn aan de werking, de wetgeving of de contractuele verplichting. Als we je bijvoorbeeld een nieuwsbrief willen sturen, dan moet je daar wel je toestemming voor geven.” 

“Ik blijf er op hameren: het is belangrijk dat je transparant bent over alles wat je doet en vraagt rond persoonsgegevens", benadrukt Erwin. "Bij bijvoorbeeld #DeDag geven wij duidelijk aan waarom we het e-mailadres nodig hebben, met een link naar onze privacyverklaring erbij. We geven duidelijk aan dat we niet anders kunnen, maar er hoe dan ook transparant over willen zijn. Dat is belangrijk voor het vertrouwen met de gebruiker, de essentiële hoeksteen van de werking van VRT.”

Iedereen kent ze wel, de cookies. Je moet ze op websites vaak aanvaarden, maar wat zijn ze en wat doen ze? Dat is maar de vraag. Ook de websites van de VRT-merken werken met cookies. 

Bij de ingang van de nieuwe wetgeving in 2018 heeft VRT ingezet op haar educatieve functie. Erwin: “Onze mediagebruikers kregen aanvankelijk een duidelijke melding die je eerst via een filmpje uitleg gaf over cookies, en die daarna vroeg om expliciet aan te geven welke cookies je al dan niet wil aanvaarden. Ondertussen zijn we een volgende fase ingegaan: sinds december 2018 werkt VRT met een nieuwe cookiemelding, waarbij mediagebruikers maar één keer moeten klikken om cookies te kiezen.” 

Als je je cookies elke keer opnieuw moet aanvaarden, dan klopt er iets niet. “Dat kan van verschillende zaken afhangen: de browser die je gebruikt, het apparaat waar je mee bezig bent, of je een adblocker hebt of niet,” legt Erwin uit. “Een adblocker wist je cookies keer op keer, omdat een adblocker die cookies als reclame beschouwt. Als je dan opnieuw onze website bezoekt, moet je de cookies opnieuw aanvaarden. Ook incognito surfen is een oorzaak om telkens weer onze cookiemelding te krijgen.”

VRT werkt momenteel aan een systeem waarbij mediagebruikers via hun VRT-profiel ook hun cookies kunnen beheren. Erwin: “Behalve bijvoorbeeld je nieuwsbrieven zal je ook je cookies kunnen aanpassen. Het VRT-profiel zal dan echt een ‘self service’ centrum zijn waarin je zelf heel wat persoonsgegevens zal kunnen beheren die VRT van jou heeft.” 

• Privacyverklaring VRT
• Cookiesverklaring VRT
• VRT-profiel